Farmakoterapia

Stosowanie leków psychodelicznych w psychiatrii klinicznej

dr n. med. Monika Dominiak lek. Adam Gędek

Zakład Farmakologii i Nowych Technologii, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

Adres do korespondencji:

dr n. med. Monika Dominiak

Zakład Farmakologii i Nowych Technologii

Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

ul. Sobieskiego 9, 02-957 Warszawa

e-mail: mdominiak@ipin.edu.pl

  • Substancje psychodeliczne – od rytuału i ceremonii do nowoczesnego leczenia?
  • Najnowsze przeglądy systematyczne i metaanalizy poświęcone wykorzystaniu psychodelików w terapii zaburzeń psychicznych
  • Nadzieje i ograniczenia związane z medycznym zastosowaniem tego rodzaju substancji

Psychodeliki to grupa substancji wywołujących zmiany percepcji, odczuwania emocji i poczucie jedności z uniwersum. Dotychczasowe badania z 3,4-metylenodioksymetamfetaminą (MDMA) w leczeniu zespołu stresu pourazowego (PTSD – post-traumatic stress disorder) oraz psylocybiną i ayahuascą/ 5-metoksy-N,N-dimetylotryptaminą (5-MeO-DMT) w leczeniu depresji wydają się zachęcające. Przesłanki te są jednak niewystarczające, aby rekomendować takie leczenie. Pozostaje ono opcją eksperymentalną. Potencjał terapeutyczny psychodelików jest jednak ogromny, a mechanizm ich działania stanowi inspirację do dalszych poszukiwań. Ewentualne wprowadzenie psychodelików do psychiatrii powinno odbyć się w sposób dobrze przemyślany, przy zachowaniu ścisłych standardów bezpieczeństwa takiej terapii.

Psychodeliki – podstawowe informacje i tło historyczne

Psychodeliki to grupa substancji psychoaktywnych, które poprzez swoje działanie wywołują zmiany percepcji, świadomości, sposobu myślenia i odczuwania emocji. Przez kilka dekad substancje te były klasyfikowane jako odurzające, niebezpieczne i nielegalne, bez zastosowania medycznego. Ich wspólną cechą jest działanie psychodeliczne polegające na zmianie poczucia czasu i przestrzeni, doświadczaniu doznań transcendentalnych, mistycznych (określanych jako dyssolucja/rozpłynięcie ego i poczucie jedności ze wszechświatem), zmianie lub wyostrzeniu percepcji zmysłowej, różnych doznaniach przypominających złudzenia wzrokowe, wrażenia ujmowane w nomenklaturze psychopatologicznej jako depersonalizacja i derealizacja (które nie oddają jednak do końca tych doświadczeń) oraz wielu innych doznań, trudnych do językowego ujęcia i opisu. W literaturze przedmiotu można spotkać również określenie „enteogeny” – termin ten używany jest do opisu grupy substancji odgrywających ważną rolę w obrzędach religijnych i rytuałach, indukujących mistyczne i duchowe doświadczenia, odmienne stany świadomości. Czasem pojęcie to jest używane zamiennie z określeniem „psychodeliki”.

Psychodeliki mają zróżnicowaną budowę chemiczną i rozmaite pochodzenie. Większość jest pochodzenia naturalnego i występuje w organizmach licznych roślin, grzybów, a nawet zwierząt. Inne, takie jak dietyloamid kwasu lizergowego (LSD) i MDMA, został...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Psychodeliki – podstawowe informacje i tło historyczne

Psychodeliki to grupa substancji psychoaktywnych, które poprzez swoje działanie wywołują zmiany percepcji, świadomości, sposobu myślenia i odczuwania emocji. Przez kilka dekad [...]

Metodologia wyboru badań

Na nagły wzrost zainteresowania zastosowaniem substancji psychodelicznych w psychiatrii w ostatnich kilku latach wskazuje rosnąca liczba publikacji naukowych w tym zakresie. [...]

Zastosowanie psychodelików w leczeniu PTSD

Obecnie rekomendowane leczenie PTSD obejmuje różne formy psychoterapii poznawczo-behawioralnej (CBT – cognitive-behavioral therapy), jak również farmakoterapię selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny [...]

Zastosowanie psychodelików w leczeniu zaburzeń neurorozwojowych

Innym rodzajem schorzeń, w których psychodeliki mogą znaleźć zastosowanie, są zaburzenia neurorozwojowe, takie jak autyzm. Wyniki metaanaliz wskazują, że MDMA wywiera [...]

Badania nad zastosowaniem psychodelików w leczeniu uzależnień

Próby dotyczyły przede wszystkim zastosowania terapii wspomaganej psylocybiną5,6 i LSD7 w leczeniu uzależnienia od alkoholu. Stwierdzano zmniejszenie liczby dni intensywnego picia5,6. [...]

Zastosowanie psychodelików w leczeniu depresji

Jak wspomniano, koncepcja psychoterapii wspieranej psychodelikami nie jest nowa, powstała już w latach 50. XX w. Zanim jednak została dokładniej przeanalizowana, [...]

Bezpieczeństwo terapii wspomaganej psychodelikami

Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że leczenie psychodelikami jest ogólnie dobrze tolerowane. Nudności, bóle głowy i niepokój były powszechnie zgłaszanymi zdarzeniami niepożądanymi w [...]

Czynniki prognostyczne w terapii wspomaganej psychodelikami

Terapia wspomagana psychodelikami, jeśli stanie się kiedyś zarejestrowaną metodą leczenia, nie będzie z pewnością wskazana dla wszystkich. Dlatego równocześnie z badaniami [...]

Podsumowanie

Niewystarczająca skuteczność obecnie stosowanych strategii terapeutycznych sprawia, że istnieje konieczność poszukiwania nowych rozwiązań w psychiatrii. Jedną z bardzo obiecujących perspektyw wydaje [...]

Do góry