Kongres Pediatria 2025 już 11-12.04 w Warszawie! Tylko do 28.02 bilet na kongres kupisz aż 200 zł taniej | Sprawdź >
Farmakoterapia
Stosowanie leków psychodelicznych w psychiatrii klinicznej
dr n. med. Monika Dominiak lek. Adam Gędek
- Substancje psychodeliczne – od rytuału i ceremonii do nowoczesnego leczenia?
- Najnowsze przeglądy systematyczne i metaanalizy poświęcone wykorzystaniu psychodelików w terapii zaburzeń psychicznych
- Nadzieje i ograniczenia związane z medycznym zastosowaniem tego rodzaju substancji
Psychodeliki to grupa substancji wywołujących zmiany percepcji, odczuwania emocji i poczucie jedności z uniwersum. Dotychczasowe badania z 3,4-metylenodioksymetamfetaminą (MDMA) w leczeniu zespołu stresu pourazowego (PTSD – post-traumatic stress disorder) oraz psylocybiną i ayahuascą/ 5-metoksy-N,N-dimetylotryptaminą (5-MeO-DMT) w leczeniu depresji wydają się zachęcające. Przesłanki te są jednak niewystarczające, aby rekomendować takie leczenie. Pozostaje ono opcją eksperymentalną. Potencjał terapeutyczny psychodelików jest jednak ogromny, a mechanizm ich działania stanowi inspirację do dalszych poszukiwań. Ewentualne wprowadzenie psychodelików do psychiatrii powinno odbyć się w sposób dobrze przemyślany, przy zachowaniu ścisłych standardów bezpieczeństwa takiej terapii.
Psychodeliki – podstawowe informacje i tło historyczne
Psychodeliki to grupa substancji psychoaktywnych, które poprzez swoje działanie wywołują zmiany percepcji, świadomości, sposobu myślenia i odczuwania emocji. Przez kilka dekad substancje te były klasyfikowane jako odurzające, niebezpieczne i nielegalne, bez zastosowania medycznego. Ich wspólną cechą jest działanie psychodeliczne polegające na zmianie poczucia czasu i przestrzeni, doświadczaniu doznań transcendentalnych, mistycznych (określanych jako dyssolucja/rozpłynięcie ego i poczucie jedności ze wszechświatem), zmianie lub wyostrzeniu percepcji zmysłowej, różnych doznaniach przypominających złudzenia wzrokowe, wrażenia ujmowane w nomenklaturze psychopatologicznej jako depersonalizacja i derealizacja (które nie oddają jednak do końca tych doświadczeń) oraz wielu innych doznań, trudnych do językowego ujęcia i opisu. W literaturze przedmiotu można spotkać również określenie „enteogeny” – termin ten używany jest do opisu grupy substancji odgrywających ważną rolę w obrzędach religijnych i rytuałach, indukujących mistyczne i duchowe doświadczenia, odmienne stany świadomości. Czasem pojęcie to jest używane zamiennie z określeniem „psychodeliki”.
Psychodeliki mają zróżnicowaną budowę chemiczną i rozmaite pochodzenie. Większość jest pochodzenia naturalnego i występuje w organizmach licznych roślin, grzybów, a nawet zwierząt. Inne, takie jak dietyloamid kwasu lizergowego (LSD) i MDMA, został...