Uczenie maszynowe od lat znajduje coraz szersze zastosowanie w psychiatrii sądowej, wspomagając specjalistów w ocenie ryzyka, analizie dokumentów sądowych, we wstępnym diagnozowaniu stanu psychicznego osób badanych. W artykule przedstawiono przegląd zastosowań uczenia maszynowego w psychiatrii sądowej, koncentrując się na rozwiązaniach możliwych do wykorzystania w Polsce. O ile uczenie maszynowe rozwija się dynamicznie, o tyle wciąż brakuje narzędzi zaadaptowanych do polskiego wymiaru sprawiedliwości. Ich wdrożenie wydaje się jednak kwestią czasu z uwagi na techniczną możliwość opracowania tego typu rozwiązań oraz niedawno wprowadzone ramy prawne w Unii Europejskiej. W artykule zwrócono również uwagę na to, że proponowane narzędzia nie są projektowane w celu zastąpienia specjalistów, lecz zwiększenia ich możliwości.

Terminologia

Sztuczna inteligencja (AI – artificial intelligence) stanowi dziedzinę nauki, której celem jest tworzenie rozwiązań technologicznych mających zdolność naśladowania ludzkiej inteligencji/procesów poznawczych. Głównym założeniem AI jest umożliwienie maszynom wykonywania zadań, które w tradycyjnym ujęciu wymagały dotychczas myślenia i doświadczenia człowieka.

Uczenie maszynowe stanowi wyodrębnioną gałąź AI skupioną na rozwoju algorytmów zdolnych do samodzielnego pozyskiwania wiedzy z dostępnych danych. Zamiast tradycyjnego, ręcznego programowania każdej reguły postępowania, w uczeniu maszynowym system uczy się na przykładach, wykrywając samodzielnie złożone wzorce i zależności w dostarczonych mu danych. Dzięki temu algorytm jest w stanie podejmować predykcje bez konieczności ścisłego definiowania kroków działania przez człowieka.

Istotne z punktu widzenia zastosowań klinicznych jest to, że rozwiązania proponowane obecnie w psychiatrii sądowej należy klasyfikować jako algorytmy uczenia maszynowego. Nie są to systemy AI mające na celu zastąpienie specjalistów w dziedzinie psychiatrii, lecz zapewnienie ekspertom takich narzędzi z zakresu uczenia maszynowego, aby mogli oni wykonywać lepiej i sprawniej swoją pracę.

Przegląd zastosowań

Istnieje już kilka narzędzi i systemów, które wykorzystują uczenie maszynowe, przyczyniając się do ulepszenia procesów opiniowania i diagnostyki w obszarze zdrowia psychicznego w kontekście sądowym. Proponowane są również rozwiązania teoretyczne (bez przygotowanych aplikacji dla specjalistów), opisywane w publikacjach naukowych.