Kongres Pediatria 2025 już 11-12.04 w Warszawie! Tylko do 28.02 bilet na kongres kupisz aż 200 zł taniej | Sprawdź >
Okiem praktyka
Regulacja emocji w praktyce – wnioski z warsztatów terapeutycznych
dr n. med. Katarzyna Pragnący1 dr n. med. Marta Hat1 lek. Alicja Adamska-Madura2 mgr psych. Aleksandra Nowak mgr psych. Radosław Sterna3,4
- Jak trzymiesięczne warsztaty terapeutyczne mające na celu wprowadzenie umiejętności regulacji emocji wpłynęły na dwie odmienne diagnostycznie grupy pacjentów leczących się na oddziale dziennym ogólnopsychiatrycznym
Emocje, które wywierają ogromny wpływ na codzienne funkcjonowanie każdego człowieka, są postrzegane jako wartościowe ze względu na zdolność do kierowania naszej uwagi na istotne aspekty otoczenia, optymalizacji przetwarzania informacji sensorycznych, wpływania na procesy decyzyjne, inicjowania zachowań, ułatwiania interakcji społecznych oraz wzmacniania pamięci epizodycznej1. Jednak emocje mogą również przynosić szkodę, szczególnie gdy trwają zbyt długo, są zbyt intensywne lub nieodpowiednie w kontekście danej sytuacji2,3.
Regulacja emocji stanowi proces, którego celem jest ich kontrola lub modyfikacja4. Mają one różne aspekty, które podlegają regulacji, takie jak treść, intensywność, czas trwania, procesy uwagowe, objawy fizjologiczne oraz ocena rzeczywistości związana z doświadczaniem emocji5.
W celu regulacji emocji ludzie stosują różnorodne strategie, zarówno adaptacyjne, jak i nieadaptacyjne. Te pierwsze sprawiają, że ma się wpływ na emocje i można uniknąć przytłoczenia nimi w następstwie stresujących wydarzeń6. Z kolei nadmierne stosowanie strategii nieadaptacyjnych wiąże się z zaburzeniami regulacji emocji, co stanowi charakterystyczny aspekt wielu zaburzeń psychicznych. Wymienia się wśród nich m.in. zaburzenia afektywne, zespół stresu pourazowego (PTSD – post-traumatic stress disorder), zaburzenie osobowości borderline, nadużywanie substancji psychoaktywnych, zaburzenia odżywiania, zaburzenia lękowe, w tym fobie specyficzne4,7-10. Niektórzy specjaliści interpretują te stany jako wynik nieadaptacyjnych strategii regulacji emocji11. Wśród takich nieadaptacyjnych strategii znajdują się: supresja, ruminacja, nadmierna troska, napadowe objadanie się, unikanie doświadczeń w celu uniknięcia niechcianych emocji i myśli4.
Tworząc warsztat regulacji emocji, nasz zespół bazował na terapii schematów emocjonalnych Roberta L. Leahy’ego. Stanowi ona podejście terapeutyczne o charakterze społeczno-poznawczym oraz metapoznawczym, skoncentrowane na regulacji emocji12,13. Innymi słowy, terapia ta skupia się bezpośrednio na przekonaniach i wynikających z nich strategiach dotyczących emocji. W ramach tego modelu można zaobserwować zróżnicowanie jednostek w zakresie: zdolności do identyfikacji, nazywania i odróżniania emocji, ich oceny oraz stosowania strategii regulacyjnych. Jednostki różnicują swoje emocje z uwzględnieniem ich rozmaitych wymiarów, w tym: czasu trwania, poziomu kontroli, zrozumiałości, zgodności z innymi, uczucia wstydu i winy, racjonalności, uproszczonej percepcji emocji, wartości, ekspresji, akceptacji, obwiniania, uczucia odrętwienia oraz tendencji do ruminacji.