Diabetologia

Stany nagłe w cukrzycy w przebiegu hiperglikemii

Dr hab. med. Mariusz Jasik

II Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: Dr hab. Mariusz Jasik, II Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM, ul. Karowa 2, 00-315 Warszawa, e-mail: mariusz.jasik@wum.edu.pl

Stany nagłe w cukrzycy w przebiegu hiperglikemii stanowią bardzo ważny problem kliniczny, stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia. Do ostrych stanów hiperglikemicznych zaliczane są: kwasica ketonowa, stan hiperglikemiczno-hipermolalny, kwasica mleczanowa. Ostre powikłania cukrzycy w przebiegu hiperglikemii wymagają bardzo pilnego ustalenia rozpoznania i energicznego leczenia przyczynowego.

W przebiegu hiperglikemii występować mogą następujące ostre powikłania cukrzycy:

  • kwasica ketonowa – stanowi zwykle pierwszą manifestację cukrzycy typu 1. W cukrzycy typu 2 powikłanie to występuje najczęściej u osób w podeszłym wieku, w zaawansowanej niewydolności nerek, w przypadku zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu, w ciąży, w przebiegu znacznej hiperglikemii z odwodnieniem. Śmiertelność wynosi do 2 proc.;
  • stan hiperglikemiczno-hipermolalny – stwierdzany jest najczęściej u starszych pacjentów z cukrzycą typu 2 i może być pierwszym objawem choroby. Występuje rzadziej niż kwasica ketonowa, śmiertelność sięga 15 proc.;
  • kwasica mleczanowa – będąca nieswoistym powikłaniem cukrzycy rozwija się niezwykle rzadko, najczęściej u starszych ludzi, u osób z chorobą alkoholową, w przebiegu terapii metforminą, śmiertelność dochodzić może do 50 proc.[1-4]

KWASICA KETONOWA

Kwasica ketonowa jest to ostry zespół zaburzeń przemiany węglowodanowej, tłuszczowej, białkowej oraz gospodarki wodno-elektrolitowej, który spowodowany jest nagłym i znacznym niedoborem insuliny z obecnością ciał ketonowych. Częściowemu lub całkowitemu niedoborowi insuliny towarzyszy wzrost stężenia hormonów antagonistycznych do insuliny (glukagon), zwiększona wątrobowa produkcja glukozy i ketogeneza. Występuje glikozuria, odwodnienie z diurezą osmotyczną, tachypnoë, wymioty, hiperkaliemia z wewnątrzkomórkowym niedoborem potasu, kwasica ketonowa.


Jakie mogą być najczęstsze przyczyny?

Przyczyną kwasicy ketonowej mogą być ostre infekcje, przerwanie lub błędy insulinoterapii, ostre schorzenia, np. zawał mięśnia sercowego, udar mózgu, zatorowość płucna, ostre zapalenie trzustki, nadużywanie alkoholu, opóźnione rozpoznanie cukrzycy typu 1, ciąża w cukrzycy typu 1, inne stany powodujące wzrost zapotrzebowania na insulinę.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Stan HIPERGLIKEMICZNO-HIPERMOLALNY

Stan hiperglikemiczno-hipermolalny jest ostrym zespołem zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej, w mniejszym stopniu węglowodanowej i białkowej. Częściowy niedobór insuliny nie przeciwdziała narastaniu hiperglikemii, [...]

KWASICA MLECZANOWA

Kwasica mleczanowa jest następstwem wzmożonej produkcji mleczanów na skutek zwiększonej beztlenowej przemiany glukozy lub niewystarczającego ich usuwania przez wątrobę, nerki, serce. [...]

Podsumowanie

1. Kwasica ketonowa występuje zwykle u osób w podeszłym wieku, w przebiegu zaawansowanej niewydolności nerek, z udarem mózgu, zawałem mięśnia sercowego, [...]

Do góry