BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Laryngologia
Algorytm postępowania w nagłej głuchocie w praktyce lekarza POZ i laryngologa
Lek. Joanna Nowosielska-Grygiel
Dr hab. med. Hanna Zielińska-Bliźniewska
Prof. dr hab. med. Jurek Olszewski
Nagłe pogorszenie słuchu lub głuchota to niezwykle istotny problem zdrowotny i społeczny. Dolegliwości stają się źródłem niepokoju oraz postępującej frustracji. Ma to diametralny wpływ na jakość życia, ograniczenie aktywności zawodowej czy izolację z życia społecznego.
U większości chorych nagłej głuchocie towarzyszy uczucie pełności w uchu lub zatkanego ucha. Niemal u wszystkich pacjentów pojawiają się szumy uszne o różnej wysokości tonu czy różnym natężeniu. W 30-40 proc. epizodów nagłego pogorszenia słuchu mogą również wystąpić zawroty głowy czy zaburzenia równowagi o charakterze niepewności podczas poruszania się.[1]
Nagła głuchota, zwana również nagłym niedosłuchem czuciowo-nerwowym (ang. sudden sensorineural hearing loss – SSNHL) lub nagłym niedosłuchem odbiorczym, to stan, w którym dochodzi do gwałtownego pogorszenia słuchu. Uważana jest za stan ostry i wymaga szybkiej diagnozy oraz wdrożenia leczenia.[2] Rozwija się ona w ciągu kilku godzin do trzech dni (72 godziny) i w większości przypadków jednostronnie, rzadko występuje obustronnie.[3,4] Jako kryterium audiometryczne tegoż niedosłuchu odbiorczego przyjmuje się pogorszenie słuchu o głębokości ≥ 30 dB w zakresie przynajmniej trzech sąsiadujących częstotliwości oktawowych.[5]
Dolegliwości związane z upośledzeniem słyszenia mogą powodować u pacjenta uczucie lęku. Chorzy często czują się osamotnieni w zaistniałej sytuacji. Istotne jest wykazanie wsparcia i zrozumienia, a zarazem profesjonalne podejście i wczesne zdiagnozowanie SSNHL. Pomimo braku badań opartych na faktach uznaje się, że wczesne włączenie leczenia zwiększa szanse na znaczne polepszenie słuchu.
Rola lekarza pierwszego kontaktu w diagnozowaniu nagłego niedosłuchu czuciowo-nerwowego lub głuchoty i we wdrożeniu wstępnego postępowania farmakologicznego jest kluczowa w całym procesie leczenia. Zadaniem lekarza podstawowej opieki zdrowotnej jest ocena objawów klinicznych, rozróżnienie nagłego niedosłuchu odbiorczego od niedosłuchu typu przewodzeniowego oraz niezwłoczne zaordynowanie wysokich dawek glikokortykosteroidów w formie doustnej według zalecanego dawkowania, o ile korzyści z terapii przewyższają ewentualne działania niepożądane.
Brak możliwości wykonania szczegółowego badania otolaryngologicznego, audiologicznego nie powinien być przyczyną opóźnienia w postawieniu diagnozy i we wdrożeniu odpowiedniego leczenia. W kontekście omawianego zagadnienia czas odgrywa istotną rolę.
Epidemiologia i etiologia nagłej głuchoty
Częstość występowania nagłej głuchoty szacuje się na 5-27 osób dotkniętych schorzeniem na 100 tys. osób w ciągu roku.[6] Ze względu na spontaniczne powroty słuchu do stanu wyjściowego bez wdrożonego leczenia i bez konsultacji z lekarzem, co stanowi 32-65 proc. zachorowań, przypuszcza się, że rzeczywista liczba zachorowań jest większa.[7,8] Liczba incydentów wzrasta wraz z wiekiem, a szczyt zachorowań występuje między 50. a 60. r.ż.[9]
Przyczyny występowania nagłej głuchoty są często niejednoznaczne, trudne do ustalenia, również idiopatyczne. SSNHL pojawia się z jednakową częstością u obydwu płci.[10] Nagły niedosłuch może mieć etiologię: naczyniową (m.in. zaburzenia krążenia kręgowo-podstawnego), wirusową (m.in. wirusy świnki, półpaśca, odry, z grupy Herpes, grypy, paragrypy czy adenowirusy), autoimmunologiczną (np. stwardnienie rozsiane).
Ponadto może występować na podłożu zaburzeń metabolicznych, urazów (np. urazu akustycznego) czy po zastosowaniu leków ototoksycznych (np. antybiotyki z grupy aminoglikozydów, diuretyki pętlowe czy niesteroidowe leki przeciwzapalne).[11] Nagła głuchota jest także objawem guza kątowo-móżdżkowego, nowotworu czy udaru mózgu.[12] Sporadycznie nagłe pogorszenie słuchu związane jest z infekcją ucha środkowego i wewnętrznego. Zebrany wywiad z pacjentem powinien zawierać informacje dotyczące przebytych infekcji górnych dróg oddechowych w ostatnim czasie. Nie należy również zapominać o głuchocie na tle psychogennym.
