Farmakoterapia w stanach nagłych
Zespół serotoninowy – po pierwsze prawidłowe rozpoznanie
Dr n. med. Jarosław Woroń1
Dr hab. med. Marcin Siwek2
Zespół serotoninowy (ZS) należy do powikłań związanych z farmakoterapią, a ściślej szczególnie związany jest ze stosowaniem polifarmakoterapii. Objawy ZS są niejednokrotnie przyczyną szukania pomocy zarówno w praktykach lekarzy rodzinnych, jak i na szpitalnych oddziałach ratunkowych. Jak uczy praktyka kliniczna, niestety, nadal często ZS nie jest rozpoznawany, co więcej, pomimo zebranego wywiadu o stosowanej przez pacjenta farmakoterapii nie koreluje się stosowanych leków z prezentowanymi objawami. Obecnie także problemem jest suplementomania, która w konsekwencji stosowania suplementów wraz z lekami staje się przyczyną występowania powikłań, w tym także ciężkich.
Zespół serotoninowy jest związany z nadmierną aktywacją ośrodkowych (pień mózgu i rdzeń kręgowy) oraz obwodowych receptorów 5HT1A i 5HT2. Jak wskazuje praktyka, rolę nie do pominięcia odgrywają również aktywacja noradrenergiczna, a także przekaźnictwo glutaminianergiczne i GABA-ergiczne.[1,2] ZS stanowi kombinację trzech grup objawów:
- psychopatologicznych,
- neurologicznych,
- wegetatywnych.
Pojawiają się one i narastają w krótkim czasie, najczęściej od kilkudziesięciu minut do doby od momentu, kiedy zaistniał jeden z trzech podstawowych mechanizmów przyczynowo-skutkowych.
Pierwszy z nich to interakcje farmakodynamiczne, kiedy pacjent jednocześnie przyjmuje dwa lub więcej leków, które synergistycznie nasilają przekaźnictwo serotoninergiczne (tabela 1). Należy przy tym podkreślić, że również leki i suplementy zawiera...
