Zadławienie (FBAO – foreign body airways obstruction) jest potencjalnie odwracalnym, ostrym stanem zagrożenia życia, który w zależności od stopnia upośledzenia wymiany gazowej powoduje szereg następstw patofizjologicznych. W najcięższych przypadkach prowadzi do nieodwracalnych zmian wstecznych w ośrodkowym układzie nerwowym, a nierzadko jest przyczyną zgonu. Według danych z piśmiennictwa zadławienie stanowi jedną z czołowych przyczyn przypadkowych śmierci na świecie^1,2. W samych Stanach Zjednoczonych rocznie z powodu zadławienia umiera 1 na 3400 osób, a niemal 100 tys. chorych wymaga wdrożenia medycznych czynności ratunkowych i leczenia na szpitalnych oddziałach ratunkowych¹.

Ryzyko zadławienia dotyczy w szczególności dzieci poniżej 4 r.ż. oraz dorosłych po 65 r.ż.^2-4. Niedrożność dróg oddechowych u dzieci wiąże się najczęściej z aspiracją drobnych fragmentów zabawek lub pokarmu⁴. U dorosłych główną przyczynę zadławień stanowi pokarm³, a ich wystąpieniu sprzyjają choroby współistniejące, upośledzające połykanie lub osłabiające naturalne mechanizmy obronne (tab. 1). U osób zdrowych do zadławienia dochodzi najczęściej w sytuacjach, które wymieniono w tabeli 2.

Klasyfikacja niedrożności spowodowanej aspiracją ciała obcego oraz zalecane postępowanie

Zadławienie prowadzi do nagłego upośledzenia drożności dróg oddechowych. Ze względu na stopień ich zamknięcia wyróżnia się łagodną i ciężką postać niedrożności. W zależności od stanu klinicznego i wieku pacjenta warunkują one odmienne postępowanie (ryc. 1).

Z łagodną postacią niedrożności mamy do czynienia u poszkodowanego, który mimo zadławienia może mówić, kaszleć i oddychać. Chory, który nie może mówić, ma słabnący kaszel, oddycha z trudem lub wręcz nie może nabrać powietrza, doznał ciężkiej niedrożności dróg oddechowych (tab. 3). Szczególnie niebezpieczna jest sytuacja, gdy w wyniku zadławienia niezauważonego przez osoby trzecie poszkodowany stracił przytomność lub doszło u niego do nagłego zatrzymania krążenia. W takich przypadkach rokowanie jest uzależnione od szybkiego rozpoznania zagrożenia i adekwatnego postępowania ratunkowego.

Łagodna niedrożność dróg oddechowych

Do poradni chorób dzieci zgłosiła się matka z 6-letnim synem w celu rutynowej kontroli stanu zdrowia. Ponieważ wizyta się przedłużała, chłopiec zaczął być niespokojny i marudny. Matka, chcąc zająć czymś syna, poczęstowała go lizakiem i pozwolił...