prof. dr hab. n. med. Tomasz Hryniewiecki

Przekazuję w ręce czytelników kolejny numer czasopisma „Stany Nagłe po Dyplomie”. Tym razem chciałbym zwrócić szczególną uwagę na artykuł dotyczący chorób zakaźnych – „Prawidłowe postępowanie przy kontakcie z krwią i innymi płynami ustrojowymi”. Oczywiście w czasie epidemii koronawirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19, nie mogło być inaczej.

Problem narażenia pracowników ochrony zdrowia na czynniki zakaźne w miejscu pracy nabrał teraz szczególnego znaczenia. Mimo że opisane w artykule czynniki etiologiczne (ludzki wirus upośledzenia odporności – HIV, wirus zapalenia wątroby typu B – HBV, wirus zapalenia wątroby typu C – HCV) zeszły obecnie na drugi plan, to przedstawione zagrożenie jest wciąż poważne i będzie nam towarzyszyło również wtedy, gdy już uporamy się z koronawirusem. Lista czynników etiologicznych jest zresztą znacznie dłuższa, a wymienione w tekście najczęściej występujące są tylko ich przykładem. Większość opisanych procedur ma jednak charakter uniwersalny i znajduje zastosowanie także przy zapobieganiu zakażeniu nowym wirusem.

Niebezpieczeństwo zakażenia może być związane nie tylko z kontaktem z krwią i innymi płynami ustrojowymi czy materiałem biologicznym, ale również z niezauważalnym aerozolem lub skażoną powierzchnią przedmiotów. Należy zwracać uwagę na wszystkie płyny biologiczne zanieczyszczone krwią, płyny opłucnowe, owodniowe, osierdziowe, otrzewnowe, maziowe i mózgowo-rdzeniowe, a także wydzieliny macicy, pochwy czy nasienie. Do kontaktu z krwią i innymi płynami ustrojowymi dochodzi najczęściej w wyniku zranienia ostrymi narzędziami (igła, skalpel) stosowanymi podczas różnych procedur medycznych. Szczególne niebezpieczeństwo wiąże się z rozpryskiwaniem materiału biologicznego na błony śluzowe lub skórę, zwłaszcza uszkodzoną. Wobec tego niezwykle istotne jest stosowanie odpowiednich środków ochrony osobistej, do których należą nie tylko fartuchy, czepki i rękawiczki, lecz także maski, o różnym stopniu zabezpieczenia, oraz okulary, gogle i przyłbice. W artykule omówiono czynniki zakaźne (HIV, HBV, HCV), które w obecnej bezprecedensowej sytuacji można określić jako „tradycyjne”. Jednak w przypadku wszystkich czynników etiologicznych niezwykle ważne jest, aby badania serologiczne i genetyczne były wykonywane we właściwych punktach czasowych.

Jak podkreśla autor przywołanego artykułu, prof. Krzysztof Tomasiewicz, w sytuacji narażenia na kontakt z materiałem zakaźnym w miejscu pracy kluczowe są właściwie opracowane i zaplanowane, jasne procedury, które powinny być znane wszystkim pracownikom i możliwe do wdrożenia w każdej chwili. Znajomość procedur postępowania zabezpiecza przed popełnieniem błędów, przyczynia się do jak najpełniejszej ochrony pracowników, pomaga także opanować pojawiające się w sytuacjach zagrożenia obawy, lęk i stres. Oby doświadczenia związane z nowym koronawirusem przypomniały nam, jak ogromne ma to znaczenie, i sprawiły, że w przyszłości będziemy o wiele lepiej przygotowani.

Życzę miłej lektury i wytrwałości w chwilach bardzo ciężkiej i niebezpiecznej pracy!