prof. dr hab. n. med. Tomasz Hryniewiecki

Szanowni Państwo!

Przed nami jesień i kolejny kongres „Akademii po Dyplomie Stany Nagłe”, mam nadzieję, że równie interesujący jak jedenaście poprzednich. W kolejnym numerze „Stanów Nagłych po Dyplomie” także interesujące tematy, w tym kardiologiczne – niewydolność serca, zespoły preekscytacji, okulistyczne – zapalenie nerwu wzrokowego, hematologiczne – szpiczak plazmocytowy czy pulmonologiczne – odma samoistna i pourazowa.

Tym razem chciałem jednak zwrócić Państwa uwagę na artykuł omawiający możliwości leczenia COVID-19 i zespołu post-COVID. Od ponad 3 lat tematyka związana z chorobą COVID-19 z różnym nasileniem funkcjonuje w świecie medycznym. Początkowo większość wysiłków koncentrowała się na zapewnieniu opieki i leczenia wspomagającego dużej i szybko rosnącej grupie pacjentów z przebiegiem choroby wymagającym hospitalizacji. Ostatnio najczęściej mamy do czynienia z chorymi przechodzącymi zakażenie łagodnie lub z umiarkowanym nasileniem. Mimo pojawienia się nowej, zmodyfikowanej szczepionki przed nami – wiele na to wskazuje – ponowny szczyt zachorowań. Musimy się wobec tego przygotować do leczenia, które jest tym skuteczniejsze, im szybciej zostanie podjęte.

Autor tematu numeru omawia metody farmakoterapii celowanej i objawowej u pacjentów z łagodnym lub umiarkowanym przebiegiem COVID-19. Bardzo cenne, a w praktyce często pomijane, jest wskazanie na zagadnienia farmakokinetyki i farmakodynamiki leków stosowanych w zakażeniu SARS-CoV-2. Podkreślony został też wpływ samej choroby oraz ciężkości jej przebiegu i związanych z nim uszkodzeń narządowych na występowanie działań niepożądanych i interakcji lekowych. Autor wskazuje przede wszystkim na dwa kluczowe mechanizmy związane z cytochromem P450 i glikoproteiną P, które wpływają na metabolizm, wchłanianie i dystrybucję wielu leków w organizmie.

W odniesieniu do leków ukierunkowanych na zwalczanie wirusa SARS-CoV-2 autor omawia dokładniej tylko występujące w postaci doustnej: molnupirawir i nirmatrelwir/rytonawir oraz przeciwciała stosowane w profilaktyce biernej: tyksagewimab i cylgawimab. Do stosowania w leczeniu COVID-19 zarejestrowano w Unii Europejskiej również leki takie jak remdesiwir – pierwszy na rynku, anakinra, sotrowimab, tocilizumab, kasiriwimab/imdewimab czy regdanwimab.

Wraz z czasem trwania pandemii COVID-19 nasza wiedza na temat sposobów leczenia znacznie się wzbogaciła, a do praktyki klinicznej weszło kilka nowych leków oraz rozszerzone zostały wskazania do stosowania innych, wykorzystywanych dotychczas w terapii różnych jednostek chorobowych. Znacznie mniej wiemy na temat radzenia sobie z następstwami COVID-19, czyli zespołów post-COVID i long COVID. Autor sygnalizuje jedynie możliwości wykorzystania niektórych dostępnych już substancji. Wielość możliwych powikłań i objawów wymaga oczywiście indywidualnego podejścia. W dalszym ciągu patomechanizm niektórych zaburzeń nie jest w pełni poznany, a co za tym idzie – metody leczenia mają często charakter wyłącznie objawowy.