Kardiologia
Zespoły preekscytacji – o szlakach, które niosą śmierć
dr hab. n. med. Edward Koźluk1,2
dr n. med. Dariusz Rodkiewicz2
lek. Agnieszka Piątkowska3,2
- Kontynuacja wątku omdleń kardiogennych, które dzieli cienka linia od nagłego zgonu sercowego
- Omówienie mechanizmów arytmii i pułapek elektrokardiograficznych u chorych z cechami preekscytacji
- Prezentacja czynników ryzyka nagłego zgonu zilustrowana opisem przypadku pacjentki z zespołem Wolffa-Parkinsona-White’a po dwóch zatrzymaniach krążenia
Wyrychtujemy ci chłopaczku trumnę
Tak jak się patrzy – niewielką a szczelną.
Przez górskie łąki i przez lasy szumne
Na barkach skrzynkę poniesiem śmiertelną.
Jakże tu ziemi oddać młodziutkiego
I bezbronnego tak, który zaufał
Jerzy Liebert „Rapsod żałobny”
Niewiele jest w medycynie chorób zagrażających życiu, a tak łatwo i skutecznie wyleczalnych jak zespoły preekscytacji. Aby zwiększyć dramatyzm, należy dodać, że nagły zgon w zespołach preekscytacji dotyczy (jak w motcie) bardzo często osób młodych. Wystarczy kilka razy zetknąć się z zatrzymaniem krążenia w tej jednostce chorobowej (zarówno zakończonym zgonem, jak i trwałym kalectwem w zespole poresuscytacyjnym) u młodych, zdolnych, zdrowych pod innymi względami pacjentów, by stać się orędownikiem ablacji w tej grupie chorych. O niektórych z nich pisaliśmy w przeszłości1-3. Cytując tytuł jednego z poprzednich artykułów na ten temat, po raz kolejny zaapelujemy: nie pozwalajmy umierać młodym pacjentom z zespołem WPW!1 Każda osoba z podejrzeniem preekscytacji powinna być skierowana na konsultację elektrofizjologiczną, bez względu na nasilenie cech preekscytacji czy występujące objawy. Połowa nagłych zgonów u pacjentów z preekscytacją jest pierwszym objawem choroby4. A mamy skuteczne narzędzia, by tym zgonom zapobiegać4-6.
Definicje i podział
Cechy preekscytacji
Cechami preekscytacji są: skrócenie odstępu PQ (u dorosłych <120 ms), poszerzenie zespołów QRS (>120 ms) i występowanie odpowiedzialnej za to poszerzenie fali Δ (zazębienie na ramieniu wstępującym zespołów QRS – ramię to wędruje w kierunku załamka P) (ryc. 1)7. W zespole opisanym przez Wolffa, Parkinsona i White’a8 występują wszystkie trzy składowe preekscytacji. Możliwe jest również występowanie fali delta – Δ bez skrócenia odstępu PQ. Mówimy wtedy o włóknach Mahaima9.
Zespoły preekscytacji
Zgodnie z opisem Wolffa, Parkinsona i White’a o zespole mówimy wtedy, gdy cechom preekscytacji towarzyszą kołatania serca8. W tej sytuacji nie można mówić o bezobjawowych zespołach preekscytacji, a jedynie o pacjentach bez objawów z cechami preekscytacji.
W piśmiennictwie spotyka się opisy 3 form preekscytacji:
