Do najczęstszych problemów, z którymi pacjenci zgłaszają się do lekarza, należą dolegliwości bólowe w obrębie jamy brzusznej. W praktyce zarówno ambulatoryjnej, jak i szpitalnej jedną z ich przyczyn może być ostre zapalenie trzustki (OZT). Podejrzenie wystąpienia OZT uznawane jest za jeden ze stanów nagłych i zwykle wymaga skierowania chorego do szpitala.

Opis przypadku

Na oddział chorób wewnętrznych (OCW) przyjęto 26-letniego mężczyznę z powodu dolegliwości bólowych w obrębie jamy brzusznej promieniujących do okolicy lędźwiowej i grzbietu. Pacjent zgłaszał osłabienie, nudności oraz wymioty treścią pokarmową. Dolegliwości pojawiły się w ciągu doby poprzedzającej przyjęcie do szpitala. Chory zgłaszał, że 2 dni wcześniej w trakcie urodzinowego spotkania towarzyskiego spożył duże ilości smażonego mięsa oraz pił piwo (prawdopodobnie kilkanaście butelek 500 ml). Negował uraz w obrębie jamy brzusznej. Nie był dotychczas leczony z powodu chorób przewlekłych ani nie przyjmował żadnych leków. W wywiadzie zgłaszał palenie papierosów. Z uwagi na nasilające się dolegliwości bólowe mężczyzna uznał, że jako swego rodzaju środek leczniczy pomoże mu spożycie 40% alkoholu. To jednak wyłącznie nasiliło dolegliwości, dlatego był zmuszony wezwać zespół ratownictwa medycznego, który przetransportował go na szpitalny oddział ratunkowy (SOR) pobliskiej placówki.

Przedmiotowo pacjent pozostawał w stanie ogólnym średnim, w zachowanym kontakcie słowno-logicznym. Był wydolny krążeniowo i oddechowo, nie wymagał suplementacji tlenu w postaci tlenoterapii biernej ani nie gorączkował. Ciśnienie tętnicze krwi wynosiło 125/73 mmHg, czynność serca ok. 90 uderzeń/min. W badaniu fizykalnym z istotnych nieprawidłowości obserwowano wyłącznie tkliwość i bolesność palpacyjną w obrębie jamy brzusznej, zlokalizowane głównie w nadbrzuszu z zaznaczoną obroną mięśniową i zachowaną perystaltyką jelitową. Mocz oddawał prawidłowo. Badania laboratoryjne wykonane w ramach SOR dały następujące wyniki:

• amylaza w surowicy: 403 j./l (zakres 22-80 j./l)
• amylaza w moczu: 5298 j./l (zakres <380 j./l)
• lipaza: 2017 j./l (zakres <67 j./l)
• aminotransferaza alaninowa (AlAT): 75,7 j./l (zakres <35 j./l)
• aminotransferaza asparaginowa (AspAT): 57,2 j./l (zakres <35 j./l)
• γ-glutamylotranspeptydaza (GGTP – γ-glutamyltranspeptidase): 130,7 j./l (zakres <55 j./l)
• glukoza: 8,07 mmol/l (zakres 4,1-5,5 mmol/l)
• dehydrogenaza mleczanowa (LDH – lactate dehydrogenase): 307 j./l (zakres 80-240 j./l)
• mocznik: 7,54 mmol/l (zakres 2,8-7,2 mmol/l)
• dimer D: 4,01 mg/l FEU (fibrinogen equivalent units) (zakres <0,5 mg/l FEU)
• białko C-reaktywne (CRP – C-reactive protein): 7,5 mg/l (zakres <5,0 mg/l)
• leukocyty (WBC – white blood cells): 20,36 × 10³/µl (zakres 4,0-11,0 × 10³/µl)
• neutrofile (NEU): 18,38 × 10³/µl (zakres 2,2-4,8 × 10³/µl)
• hemoglobina (Hb): 18,1 g/dl (zakres 12-16 g/dl)
• kwas mlekowy: 7,91 mmol/l (zakres 0,5-2,2 mmol/l).