Aktywne nieżylakowe krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego nadal pozostaje istotnym problemem klinicznym, pomimo że w ciągu ostatnich 2 dekad obserwowany jest spadek częstości hospitalizacji z tego powodu. W postępowaniu wstępnym istotne są resuscytacja płynowa pacjenta oraz kliniczna ocena ryzyka opartego na skali Glasgow-Blatchford (GBS – Glasgow-Blatchford Score). Podstawową rolę w diagnostyce i leczeniu krwawienia odgrywa endoskopia. Obecnie w leczeniu endoskopowym stosowane są jednocześnie dwie metody. W przypadku nawrotu krwawienia wykonywana jest powtórna gastroskopia z ponowną próbą leczenia endoskopowego – jeżeli jest ona nieskuteczna, to wskazana jest radiologiczna embolizacja krwawiącego naczynia lub doraźna operacja. W postępowaniu po endoskopii istotna jest kontynuacja leczenia inhibitorem pompy protonowej (PPI – proton pump inhibitors) oraz eradykacja infekcji Helicobacter pylori (H. pylori).

Opis przypadku

Mężczyzna, lat 38, zgłosił się na szpitalny oddział ratunkowy (SOR) z powodu oddawania od kilku dni ciemnych stolców. Skarżył się na utrzymujące się (także od kilku dni) kłujące bóle w nadbrzuszu środkowym, o zmiennym nasileniu. Pacjent od kilku lat nieregularnie zażywa niesteroidowe leki przeciwzapalne ([NLPZ] nawet 3-4 tabletki dziennie) z powodu nawracających bólów głowy. Negował występowanie przewlekłych chorób towarzyszących, stosowanie używek i innych leków.

Parametry życiowe chorego w chwili przyjęcia przedstawiały się następująco:

• ciśnienie tętnicze krwi (RR) w pozycji leżącej: 104/80, siedzącej zaś: 90/70
• tętno w pozycji leżącej: 104/min, a siedzącej: 120/min
• częstość oddechów (tachypnoë) 22/min
• temperatura ciała 36,6°C.

W badaniu fizykalnym jamy brzusznej stwierdzono miękki niebolesny brzuch, bez patologicznych oporów, objawów otrzewnowych i hepatosplenomegalii. Perystaltyka była prawidłowa. Badanie per rectum wykazało obecność smolistego stolca.

Wyniki badań laboratoryjnych dały następujące wartości:

• hematokryt (Hct): 29%
• hemoglobina (Hb): 9,1 g/dl
• erytrocyty (RBC – red blood cells): 3 400 000
• leukocyty (WBC – white blood cells): 6700
• płytki krwi: 200 000
• stężenie elektrolitów:
  • sód (Na): 130 mmol/l
  • potas (K): 3,6 mmol/l
• mocznik: 7,1 mmol/l
• kreatynina: 68 umol/l
• układ krzepnięcia:
  • czas kaolinowo-kefalinowy (APTT – activated partial thromboplastin time): 48 sek.
  • czas protrombinowy (PT – prothrombin time): 14 sek.
  • międzynarodowy współczynnik znormalizowany (INR – international normalized ratio): 1.2.