Medycyna ratunkowa

Zatrzymanie krążenia w sytuacjach szczególnych.
Hipotermia

dr n. med. Grzegorz Gogolewski

Katedra i Klinika Medycyny Ratunkowej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

Adres do korespondencji:

dr n. med. Grzegorz Gogolewski

Katedra i Klinika Medycyny Ratunkowej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław

e-mail: grzegorz.gogolewski@umw.edu.pl

  • Hipotermia jest przyczyną nagłego zatrzymania krążenia (NZK), która może mieć charakter odwracalny. Wobec dotkniętej nią osoby powinny zostać podjęte odpowiednio dostosowane działania resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO). Poza standardowymi zaleceniami dużą rolę pod względem wzrostu przeżywalności odgrywają tu dodatkowe działania. Na podstawie opisanego przypadku mężczyzny w hipotermii niniejszy artykuł przybliża ten temat

Opis przypadku

Zespół ratownictwa medycznego (ZRM) został wezwany w zimowy wieczór w priorytecie 1 (zgodnie z kodem pilności K1, czyli jednym z dwóch aktualnie obowiązujących kodów pilności wyjazdu ZRM do zgłoszenia medycznego; kod K1 oznacza czas wyjazdu zespołu do 60 s) do ok. 40-letniego mężczyzny leżącego na podwórku. Według relacji wzywającego chory nie dawał oznak życia. Kilkadziesiąt minut przed przyjazdem karetki był widziany żywy, jak z kolegami spożywał alkohol. Ratownicy zastali mężczyznę leżącego na plecach, nieprzytomnego, bez widocznych obrażeń zewnętrznych. Wziąwszy pod uwagę temperaturę zewnętrzną <0°C oraz wywiad zebrany od świadków, podejrzewali, że pacjent może znajdować się w hipotermii.

U pacjenta podejrzewano NZK, a z powodu hipotermii ocenę tętna i oddechu wydłużono do minuty. Zatrzymanie krążenia dodatkowo potwierdzono za pomocą defibrylatora. Zastanym rytmem było migotanie komór (VF – ventricular fibrillation). Temperatura zewnętrzna ciała była niemierzalna – ratownicy nie mieli możliwości pomiaru temperatury centralnej w warunkach przedszpitalnych.

Podjęto decyzję o zabezpieczeniu dróg oddechowych rurką krtaniową LT, wdrożeniu wentylacji mechanicznej i rozpoczęciu kompresji klatki piersiowej. Ponieważ zastany rytm podlegał defibrylacji (tzw. rytm defibrylacyjny), ZRM wykonał 3 nieskuteczne jej próby. Pomimo utrzymywania się VF zdecydowano o jak najszybszym transporcie chorego na najbliższy szpitalny oddział ratunkowy (SOR). Podczas transportu przetaczano mu ciepłe płyny infuzyjne, prowadzona była ponadto wentylacja mechaniczna oraz uciski klatki piersiowej. Temperaturę zmierzono dopiero na SOR, ponieważ – jak zaznaczono wyżej – ZRM nie ma możliwości pomiaru.

Po przyjeździe na SOR w dalszym ciągu prowadzona była RKO i aktywne ogrzewanie pacjenta. Gdy osiągnięto temperaturę centralną 30°C, rozpoczęto farmakoterapię prowadzoną w 2-krotnie dłuższych odstępach czasu niż standardowo. Jednocześnie przy dalszym utrzymywaniu się rytmu defibrylacyjnego poddano chorego kolejnej defibrylacji skutkującej powrotem hemodynamicznej akcji serca.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Epidemiologia hipotermii

Śmierć w wyniku narażenia na niskie temperatury była już rozróżniana w starożytności, natomiast jako stan kliniczny hipotermia została powszechnie uznana dopiero [...]

Jakie są przyczyny hipotermii?

Należy pamiętać, że hipotermia może rozwinąć się u każdego, bez względu na klimat i miejsce na Ziemi, a także porę roku. [...]

Jakie podjąć czynności ratunkowe w hipotermii?

Punktem odniesienia w zakresie wdrażanych czynności ratunkowych jest wartość temperatury centralnej (głębokiej) chorego. Podjąwszy się jej pomiaru, należy upewnić się, że [...]

Zabezpieczenie drożności dróg oddechowych oraz wspomaganie układu oddechowego

Wraz z pogłębiającą się hipotermią u poszkodowanego rozwijają się również poważne zaburzenia czynności układu oddechowego oraz dochodzi do upośledzenia działania fizjologicznych [...]

Wspomaganie układu krążenia

Ryzyko wystąpienia zatrzymania krążenia u osoby w hipotermii istotnie wzrasta wraz ze spadkiem temperatury <32°C4. European Resuscitation Council zaleca, by u [...]

Ogrzewanie pacjenta w hipotermii

Ogrzewanie jako przyczynowe leczenie zaburzeń wynikających z hipotermii zaleca się rozpocząć najszybciej jak to możliwe. Działania te powinno się wdrażać już [...]

Rokowanie pacjenta w przypadku zatrzymania krążenia w przebiegu hipotermii

W sytuacji gdy hipotermia u poszkodowanego rozwinęła się przed wystąpieniem hipoksji i zatrzymania krążenia, szanse na jego przeżycie z dobrym wynikiem [...]

Do góry