Neurologia

Utrata przytomności jako neurologiczny stan nagły – jak pokierować diagnostyką?

dr n. med. Magdalena Konopko

I Klinika Neurologiczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

Neurosphera, Centrum Neurologii, Padaczki i Psychiatrii w Warszawie

Adres do korespondencji:

dr n. med. Magdalena Konopko

I Klinika Neurologiczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

ul. Sobieskiego 9, 02-957 Warszawa

e-mail: mrestel@ipin.edu.pl

  •  W niniejszym artykule opisano przypadek młodego mężczyzny, który stracił przytomność. Z uwagi na przedłużające się zaburzenie świadomości, przy braku klinicznych objawów przemijającego niedokrwienia mózgu (TIA – transient ischaemic attack) i napadów padaczkowych, właściwe rozpoznanie okazało się dużym wyzwaniem diagnostycznym

Opis przypadku

Mężczyzna, lat 29, po utracie przytomności z następowymi głębokimi zaburzeniami świadomości został przywieziony przez zespół ratownictwa medycznego (ZRM) na izbę przyjęć. W chwili przyjęcia był głęboko nieprzytomny, nie nawiązywał kontaktu słownego ani nie otwierał oczu na bodźce bólowe. Zaobserwowano reakcję zgięciową na bodziec bólowy – została oceniona na 5 pkt w skali Glasgow (GCS – Glasgow Coma Scale), w związku z czym podjęto decyzję o zaintubowaniu chorego. W badaniu neurologicznym stwierdzono poszerzenie obu źrenic, bez reakcji na światło, sztywność czterokończynową i obustronnie dodatni objaw Babińskiego. Pacjent był wydolny krążeniowo (ciśnienie krwi 119/80 mmHg, częstotliwość rytmu serca 87/min).

Z wywiadu zebranego od siostry mężczyzny wynikało, że kilka dni przed hospitalizacją przeszedł infekcję objawiającą się nudnościami, wymiotami i biegunką. W dniu poprzedzającym przyjęcie do szpitala rozmawiał z matką przez telefon, był w dobrym stanie zdrowia, negował dolegliwości somatyczne. Siostra negowała możliwość spożycia przez brata środków psychoaktywnych i nadużycie alkoholu, podobnie jak choroby neurologiczne w rodzinie. Mniej więcej 2 godziny i 15 minut przed przyjazdem na izbę przyjęć współlokator pacjenta był świadkiem przygotowań kolegi do pracy, a blisko godzinę później znalazł go nieprzytomnego w łazience.

Mężczyźnie wykonano tomografię komputerową (TK) głowy oraz naczyń domózgowych i wewnątrzczaszkowych (angio-TK) od łuku aorty ze wskazań życiowych. W tomogramie mózgu nie znaleziono nieprawidłowości w strukturach mózgu ani w móżdżku (ryc. 1A), natomiast w angio-TK opisano brak zakontrastowania w końcowym odcinku tętnicy podstawnej na długości mniej więcej 7-8 mm (niedrożność) (ryc. 1B). W przesiewowych badaniach laboratoryjnych z uwzględnieniem panelu sercowego i stężenia dimerów D nie stwierdzono nieprawidłowości.

Na podstawie wyników badań dodatkowych rozpoznano udar niedokrwienny pnia mózgu wskutek zatoru tętnicy podstawnej, a wywiad pozwolił oszacować czas wystąpienia objawów na blisko 2 godziny i 15 minut przed przyjęciem do szpitala, co oznaczało, że pacjent był w tzw. oknie czasowym leczenia trombolitycznego (<4,5 godziny) i ewentualnej trombektomii mechanicznej (<6 godzin). Co więcej, wywiad i wyniki badań dodatkowych pozwoliły wykluczyć przeciwwskazania do obu metod.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Patomechanizm nagłej utraty przytomności

Nagła częściowa lub całkowita utrata przytomności oznacza zniesienie reakcji na bodźce zewnętrzne1. Jeśli jest krótkotrwała i ustępuje samoistnie w ciągu kilkunastu [...]

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka różnicowa krótkotrwałej utraty przytomności o podłożu neurologicznym powinna uwzględniać przede wszystkim napady padaczkowe i przemijające zaburzenia krążenia mózgowego, zwłaszcza w [...]

Jakie były dalsze losy pacjenta?

Mimo początkowo dobrej odpowiedzi na leczenie trombolityczne i interwencyjne stan ogólny i neurologiczny chorego w drugiej dobie po przyjęciu uległ pogorszeniu [...]

Podsumowanie

Przypadki utraty przytomności, u podłoża której leżą wyłącznie przyczyny neurologiczne, nie występują często. Mogą stanowić duże wyzwanie diagnostyczne, zwłaszcza w przypadku [...]

Do góry