Neurologia

Zespół majaczeniowy w trakcie hospitalizacji z powodu choroby somatycznej

dr n. med. Krzysztof Rewiuk

dr n. med. Alicja Klich-Rączka

Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie

Adres do korespondencji:

dr n. med. Krzysztof Rewiuk

Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii, Collegium Medicum − Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

ul. Skawińska 8, 31-066 Kraków

e-mail: krzysztof.rewiuk@uj.edu.pl

  • Majaczenie jako wyraz zachwiania neurofizjologicznej równowagi organizmu, z reguły wtórnego do schorzenia somatycznego – obraz kliniczny, patogeneza, czynniki ryzyka i wyzwalające
  • Opisy przypadków z własnej praktyki klinicznej

Przypadek 1

Pacjentka 86-letnia, obciążona cukrzycą typu 2 i nadciśnieniem tętniczym, z otępieniem w lekkim stopniu nasilenia w przebiegu choroby Alzheimera, została przywieziona na szpitalny oddział ratunkowy (SOR) po urazie kończyny dolnej, którego doznała w domu, w drodze do toalety.

Na podstawie wykonanego na SOR badania radiologicznego (RTG) rozpoznano złamanie szyjki lewej kości udowej. Pacjentka w trakcie obserwacji przytomna, w logicznym kontakcie słownym, zorientowana co do własnej osoby, czasu i miejsca, z zaburzeniami pamięci świeżej, ale z zachowaną pamięcią odległą. Skarżyła się na dolegliwości bólowe złamanej kończyny. Wyrównana krążeniowo i oddechowo, ciśnienie tętnicze krwi 180/90 mmHg, akcja serca miarowa (90/min), bez klinicznych cech infekcji. W badaniach laboratoryjnych zwracały uwagę: glikemia 9,5 mmol/l, leukocytoza 11 000/mm3, białko C-reaktywne (CRP – C-reactive protein) 12 mg/l. W zdjęciu RTG klatki piersiowej i badaniu ogólnym moczu bez cech infekcji. Na podstawie wywiadu zebranego od opiekunów i dokumentacji z poradni geriatrycznej ustalono, że kobieta dotychczas funkcjonowała w warunkach domowych, pod opieką rodziny, przemieszczała się samodzielnie w obrębie mieszkania, sporadycznie wychodziła na zewnątrz, pozostawała sprawna w samoobsłudze. Pacjentkę skonsultowano ortopedycznie, została wstępnie zakwalifikowana do leczenia operacyjnego, jednak z uwagi na obciążenia somatyczne i wyniki badań laboratoryjnych skierowano ją do wcześniejszego przygotowania w warunkach oddziału chorób wewnętrznych.

Po przyjęciu na oddział zmodyfikowano leczenie: w miejsce stosowanej uprzednio metforminy włączono intensywną insulinoterapię na podstawie profilu glikemii, zintensyfikowano leczenie hipotensyjne, dołączając do peryndoprylu w dawce 5 mg 1,5 g indapamidu, utrzymano stosowany donepezyl, wprowadzono profilaktykę przeciwkrzepliwą z użyciem heparyny drobnocząsteczkowej. Wdrożono też leczenie przeciwbólowe – początkowo paracetamol w dawce 3 x 500 mg, następnie preparat łączony: tramadol 37,5 mg + paracetamol 325 mg 3 x 1 tabl.

W trzeciej dobie pobytu doszło do gwałtownego pogorszenia stanu chorej. Była całkowicie zdezorientowana, niespokojna, pobudzona psychorurchowo, próbowała opuścić łóżko, tłumacząc to koniecznością opieki nad leżącymi w pobliżu małymi dziećmi, głośn...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Co należy wiedzieć o majaczeniu

Majaczenie (delirium, splątanie) to ostry zespół mózgowy, charakteryzujący się nagłym pojawieniem zmiennych w czasie i potencjalnie odwracalnych zaburzeń świadomości, funkcji poznawczych [...]

Przyczyny

Na rozwój majaczenia mają wpływ obecne u pacjenta czynniki predysponujące, które w skojarzeniu z czynnikami wyzwalającymi odpowiadają za pojawienie się ostrego [...]

Objawy

Majaczenie jest zespołem klinicznym o zróżnicowanej symptomatologii. Wyróżniamy trzy podstawowe postaci majaczenia: hiperaktywne, hipoaktywne i mieszane. Te postaci i ich charakterystykę [...]

Rozpoznanie

Zgodnie z klasyfikacją Diagnostic and Statistical Manual 5 (DSM-5) do rozpoznania majaczenia konieczne jest spełnienie przez chorego pięciu kryteriów (tab. 2)4. [...]

Postępowanie

Ponieważ majaczenie w trakcie hospitalizacji, nawet skutecznie leczone, wiąże się z dużym cierpieniem dla chorego i jego najbliższych, utrudnia leczenie choroby [...]

Podsumowanie

Majaczenie stanowi częste powikłanie chorób somatycznych u hospitalizowanych pacjentów w wieku podeszłym. Wystąpienie tego zespołu chorobowego wiąże się ze wzrostem ryzyka [...]

Do góry