Reumatologia
Bolesne skutki przyjęcia urodzinowego, czyli ostry atak dny moczanowej
dr n. med. Sylwia Elert-Kopeć
- Czynniki ryzyka, obraz kliniczny, diagnostyka i leczenie dny moczanowej (DM)
- Prezentacja przypadku 55-letniego mężczyzny hospitalizowanego w Klinice Chorób Wewnętrznych i Reumatologii WIM z powodu stanów gorączkowych oraz bólu i obrzęku stawów obwodowych
Dna moczanowa jest uleczalną chorobą, wywoływaną przez odkładanie się kryształów moczanu sodu (MS) w stawach i tkankach pozastawowych. Występuje coraz częściej na całym świecie, dotykając głównie mężczyzn. Głównym czynnikiem ryzyka jej rozwoju jest przewlekła hiperurykemia, czyli podwyższone stężenie kwasu moczowego (KM) w surowicy, przekraczające poziom nasycenia, tj. ≥6,8 mg/dl. Taka sytuacja sprzyja wytrącaniu się kryształów moczanu sodu w surowicy i płynie stawowym.
Dna moczanowa początkowo objawia się bardzo bolesnymi, samoograniczającymi się atakami zapalenia błony maziowej stawów obwodowych. Powtarzające się ataki prowadzą do uszkodzeń stawów oraz ich deformacji, co skutkuje przewlekłym bólem i pogorszeniem jakości życia. Długotrwała hiperurykemia sprzyja powstawaniu kamicy nerkowej oraz guzków dnawych w tkance podskórnej i/lub narządach wewnętrznych. Złotym standardem w diagnostyce dny moczanowej jest identyfikacja kryształów moczanu sodu w płynie stawowym, treści kaletki maziowej lub ze złogu guzka dnawego za pomocą mikroskopu spolaryzowanego. Jeśli nie jest to możliwe, rozpoznanie opiera się na obrazie klinicznym oraz badaniach laboratoryjnych i obrazowych.
Mimo okresowych zaostrzeń dna moczanowa jest chorobą przewlekłą. Często współistnieje z innymi schorzeniami, takimi jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca czy otyłość, które zwiększają ryzyko zachorowania oraz utrudniają jej leczenie. Terapia DM obejmuje metody niefarmakologiczne, farmakologiczne oraz leczenie chorób współtowarzyszących. Długotrwała terapia obniżająca stężenie kwasu moczowego w surowicy, np. przy użyciu allopurynolu lub febuksostatu, prowadzi do rozpuszczenia kryształów moczanu sodu. Dzięki temu można zapobiegać zaostrzeniom choroby, powstawaniu guzków dnawych oraz poprawiać jakość życia pacjentów.
Dna moczanowa jest najczęstszą przyczyną zapalenia stawów, dotykającą 41 mln ludzi na całym świecie1. Niestety, pomimo dobrze poznanej patofizjologii choroby i dostępnych terapii ryzyko DM nadal pozostaje wysokie, a jej leczenie jest mało efektywne, co prowadzi do niepełnosprawności i zwiększonej śmiertelności. Wystąpienie dny moczanowej jest silnie związane z chorobami towarzyszącymi, takimi jak nadciśnienie tętnicze (75%), przewlekła choroba nerek (70%), otyłość (53%) oraz choroby układu krążenia (14%)2. U pacjentów z dną moczanową częściej występuje zespół metaboliczny, a u osób z zespołem metabolicznym częściej obserwuje się bezobjawową hiperurykemię, która sprzyja rozwojowi DM3.