1. Pierwsza wizyta w gabinecie stomatologicznym powinna odbyć się w ciągu 6 miesięcy od rozpoczęcia mlecznego ząbkowania, ale koniecznie przed ukończeniem 1. r.ż.

2. Najważniejsze informacje, które należałoby przekazać, muszą dotyczyć:

  • wprowadzenia właściwych zachowań dietetyczno-higienicznych (jeśli pierwsza wizyta jest odpowiednio wcześnie, tj. zanim pojawią się objawy kliniczne ECC)
  • lub
  • zmiany zachowań w zakresie diety i higieny jamy ustnej dziecka.

3. Zalecenia związane z higieną:

  • szczotkowanie zębów dziecka przez rodziców 2 razy dziennie pastą z fluorem od pierwszego zęba (najpóźniej około 1. r.ż.).

4. Zalecenia związane z dietą:

  • ograniczenie częstości karmień w ciągu dnia i stopniowa rezygnacja z karmień nocnych – u dzieci po 12. m.ż.,
  • wykluczenie z diety słodkich napojów i przekąsek,
  • popijanie wody pomiędzy posiłkami i w nocy.

Znajomość czynników ryzyka ECC pozwoli rodzicom odpowiednio zaplanować dietę i higienę jamy ustnej ich dziecka, a tym samym pomoże uniknąć błędów. Odpowiednia wiedza przekazana we właściwym momencie pozwoli zmniejszyć nasilenie choroby lub nawet całkiem jej uniknąć. Skala problemu, jakim jest próchnica wczesna, nie pozostawia wyboru co do konieczności prowadzenia intensywnej edukacji prozdrowotnej wśród rodziców małych dzieci.

Zdjęcie: archiwum prywatne

Piśmiennictwo

1. Jańczuk Z, Stomatologia Zachowawcza Zarys Kliniczny, Etiologia próchnicy. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1995:157-176
2. American Academy of Pediatric Dentistry, American Academy of Pediatrics, Policy on Early Childhood Caries (ECC): Classifications, Consequences, and Preventive Strategies
3. Nunes AMM i wsp. Association between prolonged breast-feeding and early childhood caries: a hierarchical approach, Community Dent Oral Epidemiol 2012;40:542-549
4. Rodrigues CS, Sheiham A. The relationships between dietary guidelines, sugar intake and caries in primary teeth in low income Brazilian 3-year-olds; a longitudinal study, International Journal of Pediatric Dentistry 2000;10:47-55
5. Sobiech I i wsp. Czynniki etiologiczne próchnicy w uzębieniu mlecznym dzieci w wieku 3 i 4 lat. Badania kliniczne i ankietowe, Borgis. Nowa Stomatologia 2004;2:56-61
6. Kaczmarek U, Grzesiak I, Kowalczyk-Zając M. Próchnica wczesna – analiza wybranych czynników biologicznych Dent Med Probl 2008;45(3):260-270
7. Staśkiewicz T. Analiza wpływu wybranych czynników na intensywność próchnicy wczesnej. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2012;58(2):36-39
8. Szczepańska J. Prognozowanie występowania próchnicy u dzieci w oparciu o wieloaspektową analizę czynników ryzyka – część I. Nowa Stomatologia 2001;4:3-11
9. Starczewska M, Emerich K. Profilaktyka stomatologiczna u dzieci. Nowa Pediatria 2010;1:28-31
10. Ramazani N i wsp. Early Childhood Caries and the Role of Pediatricians in its Prevention, Iranian Journal of Pediatric Society Volume 2, 2010;2:47-52
11. Pawlus B, Kordek A, Łoniewska B. Podstawowe składniki mleka kobiecego – najnowsze wiadomości. Medycyna Rodzinna 2004;5:213-216
12. Azevedo T, Bezerra A, Ayrton de Toledo O. Feeding Habits and Severe Early Childhood Caries in Brazilian Preschool Children, Pediatric Dentistry 2005;27(1):28-33
13. Zafar S, Harnekar S, Siddiqi A. Early childhood caries: etiology, clinical considerations, consequences and management, International Dentistry SA 11;4
14. Lavigne V. Breastfeeding and Dental Caries, Looking at the Evidence, Clinical Lactation 2013;4-1
15. Guidelines on the use of fluoride in children: an EAPD policy document, European Archives of Pediatric Dentistry
16. Szczepańska J i wsp., Wpływ zwyczajów żywieniowych na ryzyko występowania próchnicy wczesnego dzieciństwa, Czas Stomatol 2007;4:249-256
17. Bagińska J, Stokowska W, Nawyki żywieniowe a intensywność próchnicy wczesnej u małych dzieci, Wiadomości Lekarskie 2006, LIX, 1-2
18. Kaczmarek U. Aspekt bakteryjny próchnicy zębów mlecznych, Dent Med Probl 2004;41(3):509-514
19. Cameron AC, Widmer RP. Stomatologia Dziecięca, Próchnica zębów, Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2013, dodruk 2014, 39-51
20. Szpringer- Nodzak M, Wochna- Sobańska M. Stomatologia wieku rozwojowego, Próchnica zębów mlecznych i jej leczenie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Wydanie IV, dodruk, 300-305
21. Proc P, Filipińska-Skąpska R, Wochna-Sobańska M. Próchnica uzębienia dzieci łódzkich do lat 5 III. Czynniki etiologiczne próchnicy. Dent Med Probl 2006;43(1):65-70
22. Yonezu T, Ushida N, Yakushiji M. Longitudinal study of prolonged breast- or bottle-feeding on dental caries in Japanese children. Bull Tokyo Dent Coll 2006;47(4):157-160
23. Szczepańska J i wsp. Analiza czynników ryzyka występowania choroby próchnicowej u 3-letnich dzieci. Czas Stomatol 2007;3:162-170
24. Szczepańska J, Wpływ różnych aspektów higieny jamy ustnej na występowanie próchnicy u dzieci w okresie poniemowlęcym. Nowa Stomatologia 2003;1:4-9
25. Du M i wsp. Caries patterns and their relationship to infant feeding and socio-economic status In 2-4-year old Chinese children. Int Dent J 2000;50(6):385-389
26. Pietraszewska D i wsp. Badanie czynników ryzyka próchnicy wczesnej u dzieci dwuletnich Mag Stom 2004;3:38-40
27. Jankowski A (red.). Kompendium pediatrii praktycznej, Wrocław: Cornetis sp. z o.o.; 2010
28. Iida H i wsp. Association between infant breast feeding and early childhood caries in the United States, Pediatrics 2007;120:944-952
29. Hallett KB, O’Rourke PK. Social and behavioural determinants of early childhood caries. Aust Dent J 2003;48(1):27-33
30. Gibson S, Williams S. Dental caries in pre-school children: associations with social class, toothbrushing habit and consuption of sugar and sugar-containing foods Caries Res 1999;33:101-113
31. Gmyrek-Marciniak A, Wilk-Sieczak B. Zapobieganie próchnicy u dzieci w wieku do lat trzech. Mag Stom 2001;7/8:48-52
32. Proc P, Filipińska-Skąpska R, Wochna-Sobańska M. Próchnica uzębienia dzieci do lat 5. IV. Higiena i profilaktyka fluorkowa, Dent Med Probl 2006;43(4):530-534
33. Paunio P. Dental health habits of young families from Southwestern Finland. Community Dent Oral Epidemiol 1994;22:36-40
34. Postek-Stefańska L. Próchnica wczesna u dzieci, problem stale aktualny. Twój Prz Stom 2005;1/2:10-13
35. Christiansen J, Vinther D. Skandynawski model profilaktyki próchnicy zębów. Czas Stom 1994;47(6):389-392
36. Pregiel B, Wrzyszcz- Kowalczyk A. Zapobieganie próchnicy wczesnej zębów mlecznych. Pediat Pol 2002;77(11):915-918
37. Edelstein BL. Próchnica zębów u dzieci na świecie; Znaczenie produktów do higieny jamy ustnej, Compend Contin Educ Dent 2005;26(suppl. 1):4-9
38. Wal A, Grzybowska A. Próchnica wczesna – problem interdyscyplinarny. Klin Pediatr 2008;16(5):5151-5155
39. Twetman S i wsp. Caries-preventive effect of fluoride toothpaste: a systematic review. Acta Odontol Scand 203;61:347-355
40. European Academy of Paediatric Dentistry; Guidelines on the use of fluoride in children: an EAPD policy document, Eur Arch Paediatr Dent 2009;10(3):129-135
41. Kaczmarek U. Czy próchnicy zębów można skutecznie zapobiegać? Część I. Etiopatogeneza próchnicy. Pol Med Rodz 2002;4(1):45-49
42. Tenovuo J i wsp. Effects of chlorhexidine- fluoride gel treatments in mothers on the establishment of mutans streptococci in primary teeth and the development in dental caries in children. Caries Res 1992;26;275-280
43. Dybiżbańska E i wsp. Występowanie próchnicy u 3- i 6-letnich dzieci w Polsce, Czas Stom 2003;56(8):510-515
44. Grzesiak I. Wieloczynnikowa analiza uwarunkowań próchnicy wczesnej u dzieci. Praca doktorska. Akademia Medyczna, Wrocław, 2004
45. Proc P, Filipińska-Skąpska R, Wochna-Sobańska M. Próchnica uzębienia dzieci łódzkich do lat 5. II. Zachowania zdrowotne matek. Dent Med Probl 2005;42(4):567-571
46. Wierzbicka M i wsp. Świadomość i zachowania zdrowotne matek małych dzieci w Polsce z początkiem nowego tysiąclecia. Stom Współcz 2003;10(4):8-12
47. Tymczyna B. i wsp. Ocena wiedzy ciężarnych na temat wpływu odżywiania na uzębienie dziecka, Zdr Publ 2004;114(4):541-544
48. Tymczyna B i wsp. Wiedza kobiet w ciąży na temat higieny jamy ustnej i profilatyki próchnicy zębów. Zdr Publ 2004;114(2):193-196
49. Borysewicz-Lewicka M, Borowicz-Andrzejewska E, Lempe B. Ocena wiadomości młodych matek o rozwoju uzębienia i profilaktyce próchnicy małych dzieci. Stom Współcz 1996;3(1):27-30
50. Strużycka I, Małkowska A, Stopa J. Efektywne sposoby promocji zdrowia jamy ustnej, czas STom 2005;58(6):392-396
51. Grajewska I, Hendzel B, Nakonieczna-Rudnicka M. Mothers’ knowledge on hygiene procedures performed in the oral cavity of neonates, infants and small children up to the third year of age, Pol J Environ Stud 2009;18(1A):571-575
52. Gomez SS, Weber AA, Emilson CG. A prospective study of a caries prevention program in pregnant women and their children five and six years of age. J dent Child 2001;68:191-195
53. Qui M i wsp. Risk factors for severe early childhood caries in children younger than 4 years old in Beijing, China, Pediatr Dent 2008;30(2):122-128

Do góry