Może być stosowana w rozpoznawaniu, monitorowaniu czy prognozowaniu zarówno chorób rozwijających się w obrębie jamy ustnej, jak i chorób ogólnych, systemowych

Ślina wydzielana jest przez trzy pary głównych gruczołów ślinowych: ślinianki przyuszne, podjęzykowe i podżuchwowe. W jamie ustnej znajdują się ponadto liczne małe gruczoły ślinowe, wydzielające ok. 10 proc. śliny. Objętość wydzielanej śliny podlega przede wszystkim regulacji nerwowej, wydzielanie jest stymulowane po podrażnieniu przez pokarm receptorów smakowych jamy ustnej, będących zakończeniami czuciowymi nerwu językowego. Sygnał pobudzenia przenosi się włóknami nerwowymi do rdzenia przedłużonego, tam przekazywany jest odśrodkowym włóknom wydzielniczym, które są gałązkami nerwu twarzowego lub językowo-gardłowego. Za ich pośrednictwem impuls dochodzący do ślinianek powoduje wydzielanie śliny i jest to główny mechanizm sekrecji śliny w drodze odruchu bezwarunkowego. Ślina może być też produkowana pod wpływem bodźców wzrokowych, węchowych, słuchowych i jako odruch warunkowy (na samą myśl o jedzeniu), określany w fizjologii fazą głowową wydzielania.[1,2]

Ślina, poza wydzieliną gruczołów, zawiera płyn dziąsłowy, resztki pokarmowe, złuszczone komórki nabłonkowe, leukocyty, bakterie, a jej skład zależy od ślinianki, która ją wydziela. Ślinianki przyuszne i drobne gruczoły języka produkują ślinę o płynnej, wodnistej konsystencji, z niewielką ilością mucyny. Ślinianki podjęzykowe, podżuchwowe i pozostałe drobne gruczoły błony śluzowej jamy ustnej wytwarzają ślinę bogatą w mucynę i znacznie gęstszą. Środowisko śliny jest lekko kwaśne, pH wynosi 6,0-7,0.[1-3]

Osoba dorosła wydziela 1-1,5 litra śliny na dobę z szybkością wydzielania 0,33-0,55 ml/min. W trakcie jedzenia ślinianki mogą wyprodukować nawet 1,5-2,3 ml śliny na minutę, o bardziej płynnej konsystencji. Częściej spotykamy się z sytuacjami klinicznymi, w których dochodzi do zmniejszenia sekrecji śliny niż do jej nadprodukcji. Mniejsze wydzielanie wywołują różne czynniki zaburzające czynność ślinianek, w tym niektóre leki (m.in. antycholinergiki, moczopędne, przeciwdepresyjne), odwodnienie (np. gorączka, biegunka, wymioty), choroby gruczołów ślinowych (np. zespół Sjögrena), niektóre inne choroby (np. niewyrównana cukrzyca, depresja). Mniejsza ilość śliny ogranicza jej działanie ochronne, zwiększa podatność na zakażenia, zwiększa aktywność choroby próchnicowej, sprzyja innym patologiom błony śluzowej jamy ustnej.[2,4-7]