Medycyna fizykalna
Diagnostyka fizykalna bólu
Prof. dr hab. med. Krystyna Opalko
U każdego pacjenta zgłaszającego się z bólem warto określić jego natężenie – dzięki temu dowiemy się, czy mamy do czynienia z bólem ostrym, czy przewlekłym
Objaw bólowy jest wynikiem powstania łuku między miejscem zadziałania bodźca a miejscem jego percepcji, czyli ośrodkami struktur mózgowia. Na tej drodze zachodzą złożone zjawiska neurofizjologiczne i neurochemiczne, a ich aktywności wywołują ból. Badania dowiodły, że najmniejsze natężenie bólu obserwuje się między godz. 24 a 6 rano. Od godz. 6 ból zaczyna się nasilać, osiąga apogeum o godz. 12 i utrzymuje się do 17, po czym słabnie. Należy zatem wziąć pod uwagę porę dnia, w której zgłasza się pacjent, jeśli nie jest pod wpływem farmakologicznych środków przeciwbólowych.
Natężenie bólu
Najprostszym przydatnym w stomatologii testem natężenia bólu jest Visual Analogue Scale (VAS), najpopularniejszy jest 11-stopniowy test numeryczny, określany w skrócie NRS (Numerical Rating Scale) według Scotta i Huskissona. Polega on na określeniu natężenia bólu, który odczuwa badany, i zaznaczeniu go na skali 10 cm, przyjmując, że 0 oznacza brak bólu, a 10 ból najsilniejszy. Skalę można wykonać samemu według rycin 1 i 2
lub pobrać ze strony internetowej. U każdego pacjenta zgłaszającego się z bólem warto określić jego natężenie – dzięki temu otrzymamy pierwszą informację: czy mamy do czynienia z bólem ostrym, czy przewlekłym. Przyjmujemy, że ból przewlekły nie przekracza w stomatologii 7.
Elektrodiagnostyka
Badanie elektrodiagnostyczne zakłada, że ząb z żywą miazgą odpowie na bodziec elektryczny. Wszystkie badania należy wykonywać tym samym aparatem, aby wyniki mogły być porównywalne. Każdy aparat ma swoją niemianowaną skalę, nieporównywalną z innymi aparatami testującymi miazgę, oraz swoje parametry fizyczne. Ocena wyników badania musi być zawsze indywidualna ze względu na wpływ wielu czynników, takich jak: wiek, osobnicza wrażliwość na prąd, choroby współistniejące, przyjmowane leki, stan psychiczny, w tym lęk i strach przed badaniem, oraz sama budowa anatomiczna zęba.
W elektroteście badamy reakcję włókien nerwowych tkanki miazgowej na działający zewnętrzny bodziec fizyczny, którym jest prąd elektryczny (ryc. 3).
