W poszukiwaniu idealnego narzędzia do oceny warunków zwarciowych

Układ stomatognatyczny to zespół elementów twarzoczaszki, które razem tworzą jedność czynnościowo-morfologiczną. Wyróżnia się w nim trzy podzespoły funkcjonalne: mięśniowo-stawowy, zębowo-zębodołowy i zespół zębowo-zębowy. Zaburzenia funkcjonowania jednego podzespołu wpływają bezpośrednio na pozostałe elementy. Nieprawidłowości w zwarciu mogą więc prowadzić do uszkodzenia tkanek zęba, przyzębia, jak również być przyczyną schorzeń w obrębie mięśni żucia i stawu skroniowo-żuchwowego.[1] Z tego względu w leczeniu stomatologicznym tak ważna jest analiza zwarcia, która umożliwia eliminację przedwczesnych kontaktów oraz innych nieprawidłowości zwarciowych mających szkodliwy wpływ na pracę całego układu stomatognatycznego. W praktyce klinicznej do oceny warunków okluzji wykorzystywane są różnorodne narzędzia diagnostyczne od najbardziej prostych do najbardziej złożonych.[2] Zależności między zębami naturalnymi lub uzupełnieniami protetycznymi standardowo badane są przy użyciu kalk zwarciowych, folii artykulacyjnych, płytek wosku, mas silikonowych i polieterowych czy systemów komputerowych.[3]

Kalki i folie zwarciowe

Jednym z najpopularniejszych materiałów służących do badania okluzji jest kalka artykulacyjna. Może ona służyć do określania kontaktów zwarciowych i odnajdywania kontaktów przedwczesnych. Badanie okluzji za pomocą kalki artykulacyjnej jest stosunkowo prostą metodą diagnostyczną. Jest ona złożona z papierka nośnikowego, który powinien być wytrzymały na rozerwanie, i warstwy barwiącej składającej się z wosku, oleju i pigmentu, które tworzą hydrofobową mieszaninę.[4] Aby polepszyć odbicie i widoczność barwnika, dodawany jest środek adhezyjny. Natomiast nośnikiem dla folii artykulacyjnej jest folia poliestrowa, która może być metalizowana. Dzięki temu wzrasta wytrzymałość i odporność na odkształcenia przy jej niewielkiej grubości, a problem elektryczności statycznej zostaje wyeliminowany.[2]

Wśród zalet kalk należy wymienić:

• niewielką, niezaburzającą położenia żuchwy względem szczęki grubość (8-100 mikrometrów),
• precyzyjne oznaczenie barwnikiem miejsc kontaktu,
• dużą dostępność i niską cenę.[5,6]
• Występowanie kalki w dwóch kolorach umożliwia badanie kontaktów zębowych w zwarciu statycznym i w czasie ruchów.[6] Badanie za ich pomocą dostarcza tylko informacji na temat obecności i rozłożenia kontaktów zwarciowych, jednakże nie uzyskujemy wartości wywieranej siły na zęby. Na rynku są dostępne kalki progresywne, które pośrednio uwidaczniają siły zgryzowe poprzez różne odcienie barwnika zależnie od siły żucia.