Protetyka
Protezy ruchome – zasady higieny jamy ustnej i pielęgnacji uzupełnień
Dr n. med. Leszek Szalewski1
Olga Kasprzak-Kłys, Aneta Kowalska, Anna Wasiłek2
Ruchome protezy zębowe mają różne funkcje: profilaktyczną, rehabilitacyjną oraz leczniczą. Aby mogły je spełniać przez długi okres, konieczne jest prawidłowe postępowanie w zakresie higieny jamy ustnej oraz uzupełnień protetycznych.
Materiały akrylowe, z których wykonywane są osiadające protezy ruchome, cechują się mikroporowatą strukturą. Ta właściwość w połączeniu z rozległym zasięgiem podłoża protetycznego przyczynia się do kumulacji płytki na ich powierzchni. Obie te cechy mają ścisły związek ze zwiększonym występowaniem stomatopatii protetycznych, manifestujących się klinicznie różnego stopnia stanem zapalnym błony śluzowej jamy ustnej umiejscowionej pod płytą protezy.[1,2] Płytkę protezy (denture plaque), podobnie do płytki nazębnej, stanowi matryca składająca się z polisacharydów bakteryjnych, glikoprotein śliny, białek surowicy i komórek nabłonka oraz bakterii i grzybów.
Obecnie porzuca się koncepcję samooczyszczania protezy z resztek pokarmowych. Dotychczas sądzono, że to zaleganie resztek pokarmowych, nie płytka nazębna, jest odpowiedzialne za szkodliwe zmiany w jamie ustnej. Według badań akumulacja płytki nazębnej na zębach sąsiadujących z elementami protez jest zwiększona u pacjentów użytkujących uzupełnienia protetyczne.[3,4]
Lekarz podczas oddawania protez ma obowiązek przekazać pacjentowi szczegółowe zalecenia dotyczące procedur higienicznych. Uzupełnienia należy skrupulatnie oczyścić po każdym posiłku i przed udaniem się spać, jednak nie rzadziej niż dwa-trzy razy podczas dnia. McGivney poleca szczotkowanie przed śniadaniem, które powinno zredukować ilość bakterii w celu zmniejszenia syntezy kwasów u osób z podwyższonym ryzykiem próchnicy.[5] Spiechowicz z kolei zaleca szczotkowanie po śniadaniu jako formę zapobiegania akumulacji płytki nazębnej.
Mycie protez
Instrumentarium
Do wykonania procedur higienicznych konieczne są preparaty i odpowiednie instrumentarium. Za najefektywniejszą metodę uważa się szczotkowanie protez. Zalecane jest stosowanie szczoteczek klasycznie używanych do mycia zębów – z zaznaczeniem, że musi to być oddzielna szczoteczka do pielęgnacji uzupełnień protetycznych, odrębna do zębów własnych pacjenta.