Stomatologia interdyscyplinarna
Zdrowie jamy ustnej w odniesieniu do jakości życia – Oral Health Related Quality of Life
Dr hab. med. Ewa Rodakowska
W swoim projekcie Global Oral Health Programme WHO przedstawiła powiązania pomiędzy czynnikami ryzyka, występowaniem i nasileniem choroby próchnicowej, utratą zębów, a także obniżeniem jakości życia poprzez obecność bólu, dyskomfortu, zaburzeń funkcji żucia i w efekcie zaburzenia funkcjonowania społecznego.[1,2] Ponadto w związku z różnymi uwarunkowaniami ekonomicznymi, środowiskowymi, a także z różnym podejściem do problemów promocji zdrowia i zapobiegania chorobom jamy ustnej obserwuje się narastające zróżnicowanie stanu zdrowia populacji w obrębie poszczególnych regionów i różnych grup społecznych.
W Polsce choroba próchnicowa niestety wciąż jest często spotykana. Potwierdzają to regularnie prowadzone badania monitoringowe stanu zdrowia jamy ustnej.[3]
Definicja i zastosowanie OHRQoL
Związek pomiędzy zdrowiem jamy ustnej a zdrowiem ogólnym jest szczególnie widoczny u osób w podeszłym wieku. Co więcej, utrata zębów rodzi liczne problemy natury społecznej i emocjonalnej, wpływa na ograniczenie codziennej aktywności i pogarsza jakość życia w odniesieniu do stanu ogólnego i jamy ustnej w szczególności [1,4].
Już od ponad 30 lat badania nad jakością życia w powiązaniu ze zdrowiem jamy ustnej obecne są w literaturze światowej, natomiast w Polsce ta problematyka nie wzbudza dużego zainteresowania. Pojęcie Oral Health Related Quality of Life (OHRQoL) dotyczy zakresu chorób jamy ustnej wpływających na prawidłowe funkcjonowanie jednostki, która jest uznawana za integralną część zdrowia ogólnego i prawidłowego funkcjonowania człowieka. WHO uznaje OHRQoL za nieodłączny element Global Oral Health Programme.[1]
Zastosowanie OHRQoL pozwala włączyć subiektywne odczucia pacjenta do procesu leczenia. Określa, w jakim stopniu schorzenia jamy ustnej wpływają na prawidłowe funkcjonowanie jednostki, będąc integralną częścią zdrowia ogólnego i dobrego samopoczucia. OHRQoL jest szeroko stosowany w dziedzinach teoretycznych i praktycznych, m.in. w badaniach stomatologicznych, klinicznych, populacyjnych, a także oceniających wyniki programów prewencyjnych i terapeutycznych. Badania przeprowadza się, stosując kwestionariusze charakteryzujące się wysokimi parametrami psychometrycznymi, takimi jak rzetelność, trafność i czułość.
