Stomatologia zachowawcza
Pacjent z zaburzeniami integracji sensorycznej – jak zwiększyć skuteczność wizyt?
Lek. dent. Joanna Laskowska1
Lek. dent. Katarzyna Skoczylas1
Lek. dent. Iwona Przywitowska2
Lek. dent. Tomasz Ogiński3
Integracja sensoryczna, określana zamiennie przetwarzaniem sensorycznym, odnosi się do sposobu, w jaki układ nerwowy przetwarza i organizuje odczucia z ciała oraz otoczenia, aby odpowiednio i skutecznie reagować. Składowe przetwarzania sensorycznego obejmują: odbieranie bodźców zmysłowych przez receptory czuciowe, przekazywanie tych sygnałów do ośrodkowego układu nerwowego i poprzez niego za pomocą impulsów elektrycznych oraz transmisji chemicznej, a także modulację, dyskryminację/percepcję i multisensoryczną integrację. Rezultatem procesu przeprowadzonego w sposób niezakłócony jest adekwatna odpowiedź motoryczna lub behawioralna na dany bodziec.
Zaburzenia integracji sensorycznej (SPD), w których zawierają się zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD), wynikają z zaburzeń przetwarzania sensorycznego. Układ nerwowy niewłaściwie odbiera i organizuje bodźce oraz niewłaściwie na nie reaguje.
Objawami zaburzeń są nadmierna lub niedostateczna reaktywność na bodźce sensoryczne oraz obniżone umiejętności ruchowe.[1] Częstość występowania zaburzeń integracji sensorycznej w populacji określa się jako wartość od 5,3 proc. do 13,7 proc. – w zależności od zastosowanych kryteriów. Obliczenia publikowane w literaturze stanowią wartości hipotetyczne, co wskazuje na potrzebę przeprowadzenia dokładnych badań epidemiologicznych w zakresie zaburzeń przetwarzania sensorycznego.[2] Obecna literatura sugeruje, że poród przedwczesny negatywnie wpływa na przetwarzanie sensoryczne.
Poród przedwczesny (< 34 hbd), płeć męska i zmiany w obrębie istoty białej stanowią czynniki ryzyka dla zaburzeń integracji sensorycznej.[3]
Mimo że pacjenci z zaburzeniami integracji sensorycznej mają podobne potrzeby stomatologiczne jak inni pacjenci, ich wrażliwość czuciowa oraz problemy behawioralne – m.in. nietypowe reakcje na bodźce – mogą utrudniać zapewnienie należytej opieki zarówno w domu, jak i w gabinecie dentystycznym. Opieka stomatologiczna nad dzieckiem z zaburzeniami integracji sensorycznej wymaga zrozumienia tła nieefektywności sensorycznej i stosowania dostępnych metod kształtowania zachowania dzieci dotkniętych tym zaburzeniem. Lekarz dentysta powinien być elastyczny, aby modyfikować podejście do leczenia zgodnie z indywidualnymi potrzebami pacjenta.[4]
W badaniu przeprowadzonym wśród lekarzy dentystów prowadzących praktykę ogólną z Michigan Dental Association większość z nich stwierdziła, że studia nie przygotowały ich należycie do leczenia pacjentów ze specjalnymi potrzebami.[5]
