Rozszczepy wargi i podniebienia są jednymi z najczęściej występujących wad twarzy. Występują jako wady izolowane lub na tle podłoża genetycznego. Powstanie rozszczepu wargi lub podniebienia wynika z zaburzenia procesu formowania się wargi górnej i podniebienia między czwartym a dwunastym tygodniem życia płodowego.[1,2] Rozszczep wargi lub podniebienia występuje raz na 1000 żywych urodzeń wśród osób rasy kaukaskiej z predylekcją do płci męskiej. Bardzo często jedną ze składowych ww. wad jest brak ciągłości wyrostka zębodołowego szczęki. Polega on na defekcie lub ubytku kości tworzącym szczelinę rozszczepową. Może to prowadzić do niestabilności kości przysiecznej, powstawania przetok ustno-nosowych, niedostatecznego podparcia kostnego struktur nosa, powstawania wtórnych deformacji, zaburzeń w wyrzynaniu się zębów i tym samym powstawania wad zgryzu nawet w postaci wad gnatycznych. Wszystkie te zaburzenia mogą mieć wpływ na podstawowe funkcje życiowe, takie jak oddychanie, przyjmowanie pokarmów i mowę.

Optymalny protokół postępowania zakłada rekonstrukcję obecnych nieprawidłowości w pierwszych latach życia dziecka i próbę odtworzenia warunków jak najbliższych prawidłowej anatomii i fizjologii. Pierwszymi zabiegami chirurgicznymi u dzieci dotkniętych wadą rozszczepową są: zabieg plastyki rozszczepu wargi (odtworzenie ciągłości mięśnia okrężnego ust, czerwieni wargowej oraz philtrum i podstawy nosa), a także zabieg plastyki rozszczepu podniebienia (zamknięcie szczeliny rozszczepowej, która łączy jamę nosową z jamą ustną). Istnieje wiele poglądów dotyczących najlepszego czasu na przeprowadzenie operacji oraz samej jej techniki.

W Centrum Leczenia Wad Twarzoczaszki w Olsztynie operacja jednoetapowa (warga + podniebienie) przeprowadzana jest w 6.-12. miesiącu życia. Następnym etapem jest rekonstrukcja wyrostka zębodołowego szczęki przy użyciu kości autogennej, czyli pochod...