Dr hab. med. prof. nadzw. Sebastian Kłosek

W Polsce populacja powyżej 65. r.ż. według danych GUS liczy obecnie 16,7 proc., a zgodnie z przyjętymi szacunkami w 2030 roku będzie liczyć około 21 proc., w roku 2035 – 23,2 proc., aby w roku 2050 osiągnąć 30 proc. Prognozy zakładają, że ludzi starszych będzie coraz więcej. Zjawisko to przyjęto nazywać papy boom. Średnia długość życia w Polsce wydłuża się i w 2050 roku wyniesie 83 lata dla mężczyzn (obecnie 73,5 roku) i 88,5 roku dla kobiet (obecnie 81,5 roku). Zatem świadomość społeczeństwa dotycząca starości i jej problemów powinna być również coraz większa, jednak okazuje się, że wcale tak nie jest. Mimo politycznej poprawności pojawia się lęk o przyszłość państwa w kontekście starzejącego się społeczeństwa. Jesteśmy świadkami aktywnych działań na rzecz przekształceń infrastruktury i technologii przeznaczonej dla osób starszych. Pozostaje jednak jeszcze wypracować właściwe nastawienie. Takie inicjatywy widać na przykład w sztuce. Jeszcze w końcu XX wieku Katarzyna Kozyra, pokazując swą „Olimpię” (1996 rok) wskazywała na niedostrzeganie osób starszych. „Olimpia” jest tryptykiem fotograficznym. Pierwsza fotografia przedstawia próbę odwzorowania obrazu Edouarda Maneta o tym samym tytule. Druga powtarza kompozycję obrazu w scenerii szpitalnej, a trzecia ukazuje starą, zmęczoną kobietę siedzącą na łóżku (M. Markowski. Czy „starsza pani” wciąż nas szokuje?). Choroba jest pierwszym skojarzeniem ze starością. Tym bardziej że wskazywano na nią w poszukiwaniach tzw. sprawcy starości.

Starzenie się dotyczy również jamy ustnej. Jest to naturalny proces biologiczny, przy którym pacjenci jednak mogą utrzymać uzębienie własne, zapewniające prawidłowe działanie przewodu pokarmowego z funkcjonalnym żuciem, a także wpływające na właściwą artykulację. I przede wszystkim trzeba pamiętać o jakości życia pacjentów starszych, powiązanej z poczuciem własnej wartości oraz z potrzebą podtrzymywania interakcji społecznych. Rola stomatologa jest zatem wielka. Kontrolowanie i utrzymywanie odpowiednich nawyków higienicznych przy często zmniejszonym wydzielaniu śliny oraz obciążeniu wieloma chorobami ogólnymi i uprawianą polipragmazją bywa trudne, lecz nie niemożliwe. Zwracam państwa uwagę na artykuł w bieżącym numerze „MTS” poświęcony zagadnieniom gerostomatologii – „Pacjent w podeszłym wieku w gabinecie stomatologicznym” – stanowiący kompendium wiedzy na temat najczęstszych problemów w jamie ustnej tego okresu życia. Autorzy wskazują w nim na kwestie związane z ubytkami próchnicowego i niepróchnicowego pochodzenia, a także z leczeniem endodontycznym w tej grupie wiekowej. Szczególnie ważny jest również temat manifestacji chorób ogólnych w jamie ustnej, zwłaszcza że te są częstsze, jak wspomniano.

Zapraszam państwa również do lektury programu edukacyjnego, tym razem poświęconego interakcjom doustnych środków antykoncepcji hormonalnej z lekami stosowanymi w stomatologii, artykułu pt. „Interakcje doustnych środków antykoncepcji hormonalnej z lekami stosowanymi w stomatologii”. Zagadnienie to wpisuje się w kontekst stomatologii interdyscyplinarnej, bowiem wykracza poza ramy tradycyjnej działalności lekarza dentysty, jednak wymaga czujności przy aplikacji różnych leków stosowanych w naszej działalności. Ponadto jest to zagadnienie bardzo praktyczne, ponieważ blisko 20-40 proc. pacjentek przyjmuje te leki. Interesujący jest fakt, że w 2012 roku zostały opublikowane wytyczne dla brytyjskich stomatologów dotyczące interakcji OC z antybiotykami. W Polsce lekarze wciąż czekają na taki konsensus. Niech zatem ten program edukacyjny przybliży państwu tę problematykę.