BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Program edukacyjny
Interakcje doustnych środków antykoncepcji hormonalnej z lekami stosowanymi w stomatologii
Ewa Siudak1
Dr n. med. Anna Dudko1
Dr hab. med. prof. nadzw. Sebastian Kłosek, kierownik Zakładu Patologii Jamy Ustnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Z badań na populacji kobiet zarówno w Polsce, jak i w Europie wynika, że doustna antykoncepcja hormonalna (Oral Contraceptive – OC) jest jedną z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży. Niestety znaczna część kobiet nie jest świadoma występowania możliwych interakcji pomiędzy przyjmowanymi lekami a OC. W związku z tym lekarz stomatolog powinien informować pacjentkę o potencjalnych interakcjach OC z zalecanymi lekami. W niniejszej pracy na podstawie publikacji naukowych przybliżono mechanizm działania i metabolizmu poszczególnych składowych OC. Przeanalizowano możliwości wystąpienia interakcji pomiędzy różnymi grupami OC a popularnymi lekami stosowanymi w stomatologii takimi jak: lidokaina, artykaina, mepiwakaina, paracetamol, ibuprofen, ketoprofen, penicyliny, tetracykliny, klindamycyna, azytromycyna, paracetamol czy glikokortykosteroidy. Przedstawiono również proponowane modele postępowania podczas ordynowania leków pacjentom stosującym doustne środki antykoncepcji hormonalnej. Celem pracy jest usystematyzowanie wiedzy dotyczącej interakcji pomiędzy doustnymi środkami antykoncepcji hormonalnymi a lekami wykorzystywanymi w stomatologii.
Na polskim rynku dostępne są dwa rodzaje środków antykoncepcyjnych. Pierwszy to preparaty złożone, zawierające estrogen i pochodne gestagenów. Dostępne w postaci tabletek, krążków dopochwowych i systemów transdermalnych. Drugi to preparaty proste, które w składzie zawierają tylko jedną substancję aktywną – pochodną gestagenów. Występują w formie tabletek (minipigułki), wkładek domacicznych lub środków do wstrzykiwania domięśniowego.
Doustną antykoncepcję dwuskładnikową możemy również podzielić ze względu na ilość faz oraz generację stosowanych hormonów (ryc. 1).[1-3]
Jedynym obecnie stosowanym syntetycznym estrogenem wykorzystywanym w doustnej antykoncepcji hormonalnej jest etynyloestradiol (EE). Natomiast komponentę gestagenową mogą stanowić różne hormony z grupy gestagenów, które różnią się pomiędzy sobą m.in. rodzajem i prawdopodobieństwem występowania objawów niepożądanych.[1,2]
Gestageny hamują jajeczkowanie, poprzez działanie na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego w odniesieniu do sekrecji LH. Ponadto powodują zagęszczenie śluzu szyjki macicy, oddziałują na endometrium i jajowody. To gestageny warunkują główne działanie antykoncepcyjne, dlatego dostępne są preparaty, w których stanowią one jedyny hormon zapewniający skuteczną antykoncepcję. Antykoncepcyjne działanie etynyloestradiolu polega na supresji FSH, hamowaniu wzrostu pęcherzyka dominującego w jajniku oraz wzmaganiu działania gestagenów. Dodatkowo EE odpowiada za utrzymanie właściwej długości cyklu menstruacyjnego (28 dni) oraz zapobiega krwawieniom międzymiesiączkowym.[1,2]
