Protetyka

Stomatopatie protetyczne – etiologia, profilaktyka, leczenie

Lek. dent. Paulina Klim

Lek. dent. Agnieszka Gabryś-Kwolek

Poradnia Protetyki Stomatologicznej, Akademickie Centrum Stomatologii i Medycyny Specjalistycznej w Bytomiu

Adres do korespondencji: Lek. med. Paulina Klim, ul. Klonowa 2, 41-940 Piekary Śląskie, e-mail: paulinaa.klim@gmail.com

Celem pracy jest ukazanie problemu coraz częściej występujących stomatopatii protetycznych. Przedstawiono sposoby zapobiegania im oraz ich leczenia z uwzględnieniem metod tradycyjnych i alternatywnych.

Stomatopatie protetyczne stanowią zespół patologicznych zmian w obrębie błony śluzowej jamy ustnej (subiektywnych i obiektywnych), wynikający z użytkowania uzupełnień protetycznych. Dotyczą one najczęściej protez całkowitych bądź częściowych, wykonanych z tworzywa akrylowego, zdecydowanie rzadziej przyczyną są uzupełnienia stałe.

Występowanie tych objawów obejmuje 15-65 proc. użytkowników protez. Statystycznie największą grupę stanowią kobiety noszące uzupełnienia akrylowe całkowite górne bez przerwy nocnej oraz osoby powyżej 60. r.ż. Badania pokazują, że aż 60-100 proc. przypadków stomatopatii protetycznych może być powikłane infekcją grzybiczą lub nierzadko występującym nawracającym zapaleniem kącików ust.[1-6]

Etiologia

Coraz większa powszechność noszenia ruchomych uzupełnień protetycznych oraz współistnienie wielu chorób ogólnych u pacjentów (cukrzyca, zaburzenia krążenia, choroby nowotworowe, hematologiczne), a także częste stosowanie antybiotyków powodują, że występowanie stomatopatii protetycznych i infekcji spowodowanych Candida znacznie wzrasta.

Wieloletnie obserwacje wskazują, że głównymi czynnikami inicjującymi tę jednostkę chorobową są:

  • urazy mechaniczne,
  • infekcje o charakterze grzybiczym (decydującą rolę pełni rodzaj Candida),
  • płytka protez,
  • niewłaściwe użytkowanie protez.


Innymi znanymi czynnikami etiologicznymi są:

  • podeszły wiek,
  • zły stan ogólny pacjenta związany ze spadkiem odporności (choroby ogólne, przyjmowanie leków steroidowych),
  • czynniki o podłożu alergicznym,
  • zmiany morfologiczne,
  • czynniki chemiczne.[1-3,7]


Użytkowanie protezy górnej stwarza dogodne warunki dla zaistnienia zmian zapalnych błony śluzowej ze względu na specyficzną, chropowatą fakturę powierzchni dośluzówkowej płyty protezy, wynikającą ze struktury materiału, z którego jest wykonana, a także dużą wilgotność środowiska, wyższą temperaturę pod płytą oraz brak przepływu śliny umożliwiający w normalnych warunkach samooczyszczanie okolicy podniebiennej.[2,5]

Dodatkowymi czynnikami sprzyjającymi występowaniu stomatopatii protetycznych są schorzenia ogólne pacjenta, takie jak:

  • cukrzyca,
  • niedobory pokarmowe,
  • zaburzenia funkcji nerek,
  • zmiany endokrynologiczne,
  • schorzenia immunologiczne, np. HIV,
  • choroby nowotworowe i związana z tym radioterapia,
  • terapia lekami immunosupresyjnymi,
  • terapia niektórymi lekami, np. z grupy glikokortykosteroidów lub antybiotykami.[1,5]

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Objawy

Stomatopatie protetyczne możemy podzielić według klasyfikacji Newtona na trzy stadia, w zależności od postaci. W podręczniku Górskiej wyróżnia się również stadium [...]

Profilaktyka

Profilaktyka schorzeń protetycznych polega głównie na utrzymywaniu higieny protez, a ich skuteczne leczenie jest ściśle zależne od poprawy warunków higienicznych.

Leczenie stomatopatii

Miejscowe leczenie stomatopatii wg Spiechowicza możemy podzielić na:

Podsumowanie

Wydłużenie średniej długości życia ludzi wiąże się z coraz dłuższym użytkowaniem uzupełnień protetycznych. Wywołują one niejednokrotnie negatywne skutki u pacjentów o [...]

Do góry