Fluor, ze względu na powszechność występowania w środowisku człowieka i wysoką toksyczność, może stanowić potencjalne źródło zagrożenia i być przyczyną ostrych lub przewlekłych zatruć. Toksyczność fluoru zależy od wielkości dawki i czasu ekspozycji.

Ostre zatrucia fluorem

Do ostrego zatrucia fluorem zazwyczaj dochodzi w sytuacji przypadkowego lub celowego spożycia produktu zawierającego jego związki. Prawdopodobna dawka toksyczna (PDT) wynosi 5 mgF/kg masy ciała, dawka letalna 14-28 mgF/kg masy ciała, pewna dawka letalna 32-64 mgF/kg masy ciała u osób dorosłych, a w przypadku dzieci 15 mg F/kg masy ciała. Oznacza to, że dla 5-latka ważącego około 20 kg jest to równoznaczne ze spożyciem pół tubki pasty o zawartości 1500 ppm fluoru. Jednak w przypadku dzieci już 1 mg/kg masy ciała może wywołać pierwsze objawy zatrucia.

Toksyczne działanie fluorków opiera się na tworzeniu w organizmie nierozpuszczalnego fluorku wapnia, co obniża znacząco stężenie wapnia we krwi, a podwyższa stężenie potasu.[1-4] Objawy ostrego zatrucia zazwyczaj pojawiają się po upływie od 30 minut do 24 godzin po spożyciu i początkowo dotyczą układu pokarmowego. Mogą to być nudności, wymioty (nawet krwawe) i biegunka, połączone z silnymi dolegliwościami bólowymi w obrębie jamy brzusznej. Do tego mogą dołączyć się: ślinotok, łzawienie, ogólne osłabienie, sinica, wilgotna i zimna skóra, duszności oraz bóle głowy. Rozwijająca się hipokalcemia może być przyczyną silnych skurczów kończyn, drgawek tężyczkowych, zaburzeń rytmu serca oraz zaburzeń hemostazy doprowadzającej do krwawienia z błon śluzowych. Finalnie może dojść do spadku ciśnienia krwi, migotania komór, kwasicy oddechowej i metabolicznej, zatrzymania oddechu i pracy serca (ryc. 1). Bezpośredni kontakt związków fluoru z błoną śluzową lub skórą prowadzi do głębokich poparzeń typu chemicznego, wolno gojących się, krwawiących ran.[1-5]