W piśmiennictwie można znaleźć niejednoznaczne definicje dotyczące pionowych złamań zębów po leczeniu endodontycznym, co ogranicza dokładne określenie częstości występowania VRF. Według różnych autorów częstość występowania VRF waha się między 8,8 a 31 proc.[6-9] Najwyższy odsetek złamań korzeni (31 proc.) odnotowali w 1990 roku Sjögren i wsp.[6] Rok później Vire i wsp.[7] określili częstość występowania VRF na poziomie 13 proc., zaś Fuss i wsp.[8] w 1999 roku na 11 proc. W 2008 roku Zadik i wsp.[9] badali zęby usunięte z różnych przyczyn i stwierdzili, że jedynie 8,8 proc. z nich wykazywało cechy pionowych złamań korzeni.

Pionowe pęknięcie korzenia występuje najczęściej w zębach, których korzenie są spłaszczone w wymiarze mezjalno-dystalnym. Są to przeważnie zęby przedtrzonowe szczęki i żuchwy (52 proc.) oraz korzenie bliższe zębów trzonowych dolnych (24 proc).[10] Zaobserwowano również, że pionowe złamanie korzenia częściej występuje u kobiet i osób starszych (ok. 50.-60. r.ż.) oraz po 4-5 latach od zakończenia leczenia endodontycznego.[11]

Etiologia i patogeneza

Złamania w obrębie zębiny korzeniowej wynikają ze strukturalnego zmęczenia kolagenu po utracie żywej miazgi oraz wywierania na nią nadmiernych sił przekraczających siły wiązania zębiny.[4] Początkowo pojawia się jedynie mała rysa na niewielkiej długości korzenia w obrębie jednej ze ścian. Z biegiem czasu pęknięcie powiększa się i powstaje szczelina oddzielająca fragmenty korzenia. Toczący się proces chorobowy, z wytworzeniem ziarniny zapalnej w obrębie tkanek przyzębia, powoduje ubytek kości.