Stomatologia estetyczna
Nowatorskie podejście do dostępnych sposobów wybielania zębów
Dr n. med. Irena Duś-Ilnicka 1
Izabela Chruścicka 2
Paulina Pietruszka 2
Wybielanie (bleaching, tooth whitening) to proces, który ma na celu uzyskanie jaśniejszego koloru zębów niż ich naturalny, przy użyciu rozmaitych technik, m.in. reaktywnych form tlenu (reactive oxygen species – ROS). Przebarwienia zębów mogą przybierać różne kolory i ma to związek z obecnością chromoforów – barwnych cząsteczek organicznych pochłaniających światło, które mogą występować zarówno na powierzchni szkliwa, jak i wewnątrz struktury zęba. Plamy na powierzchni zębów powstają w wyniku barwienia przez produkty spożywcze, m.in. herbatę, kawę, wino czy tytoń, i można je w większości przypadków usunąć przez profesjonalne czyszczenie. Takie czyszczenie stanowi etap kliniczny i odbywa się bezpośrednio przed zabiegiem wybielania zębów w gabinecie. Artykuł ma za zadanie podsumowanie wiedzy w zakresie najnowszych metod wybielania, które mogą być stosowane w gabinecie stomatologicznym.
W języku polskim istnieje wyłącznie termin „wybielanie” zębów. Z języka angielskiego jednak pochodzą dwa określenia, używane często zamiennie:
- whitening, które można tłumaczyć jako wybielanie,
- bleaching, które tłumaczy się jako bielenie albo wybielanie.
Według amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA) termin whitening określa przywracanie zębom ich naturalnego koloru, podczas gdy bleaching dotyczy procesu, w wyniku którego zęby stają się bielsze niż ich naturalny kolor. Zewnętrzny proces czyszczenia poprawia wygląd zębów poprzez zwiększenie odbicia światła, dodatkowo usuwając z powierzchni zęba zarówno ślinę, jak i polifenole (np. garbniki), które mogą inaktywować wolne rodniki tlenowe.[1] Plamy powierzchniowe można również odbarwić (a nie usuwać abrazyjnie) za pomocą płukanek, żeli o bardzo niskich stężeniach (0,5 proc.) nadtlenku wodoru i różnych produktów uwalniających tlen.[1]
Wewnętrzne przebarwienia struktur zęba powstają w wyniku ich naturalnej pigmentacji lub wnikania do zębiny krwi, leków bądź innych substancji chemicznych.[2] Wewnętrzne plamy można również podzielić na przederupcyjne i poerupcyjne, co zostało omówione szczegółowo w tabeli 1.[2]
Przebarwieni
a wewnętrzne są trudniejsze w leczeniu niż zewnętrzne.[2] W przypadku chromoforów znajdujących się w strukturze zęba, konieczne jest działanie penetrujące w postaci światła, które powoduje fotooksydację lub wytwarzanie ROS, łatwo przenikających przez krystalizowaną strukturę szkliwa i zębiny.[1] Znanym sposobem jest wybielanie zębów nadtlenkiem wodoru (hydrogen peroxide – HP) lub jednym z jego prekursorów – nadboranem sodu bądź nadtlenkiem karbamidu, które są silnymi utleniaczami.[2] Podział metod wybielania przedstawiono w tabeli 2.
