Periodontologia

Wpływ wybranych czynników ryzyka na rozwój zapaleń przyzębia

Lek. dent. Anna Haładyj

Zakład Stomatologii Zachowawczej,

Uniwersyteckie Centrum Stomatologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego,

kierownik: dr hab. med. Agnieszka Mielczarek

Adres do korespondencji:

Lek. dent. Anna Haładyj

Uniwersyteckie Centrum Stomatologii

Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

ul. Stanisława Binieckiego 602-097 Warszawa

Zapalna choroba przyzębia (periodontitis) jest wynikiem zakłócenia równowagi między bakteryjną płytką nazębną a układem immunologicznym gospodarza, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego tkanek przyzębia. Objawami klinicznymi zapalenia przyzębia są: utrata przyczepu łącznotkankowego, zniszczenie włókien ozębnej i resorpcja kości wyrostka zębodołowego, a także krwawienie podczas badania klinicznego. W pracy opisano wpływ wybranych czynników ryzyka na rozwój zapalnej choroby przyzębia oraz przedstawiono przypadki pacjentów, u których niekontrolowane i nieleczone wybrane czynniki ryzyka spowodowały rozwój zapalenia przyzębia, próchnicy, a także utratę zębów.

Periodontitis to skutek zachwiania dynamicznej równowagi pomiędzy oddziałującymi na tkanki przyzębia drobnoustrojami płytki nazębnej a mechanizmami obronnymi gospodarza. Czynniki modulujące odporność gospodarza i zwiększające podatność na chorobę przyzębia dzielimy na dwie grupy – takie, na które nie mamy wpływu (tzw. determinanty, czyli wyznaczniki):

  • wiek,
  • płeć,
  • status społeczny,
  • czynnik genetyczny

oraz właściwe czynniki ryzyka, wśród których należy wyróżnić:

  • mikroflorę płytki nazębnej,
  • palenie tytoniu,
  • stres,
  • cukrzycę,
  • otyłość,
  • osteoporozę,
  • choroby ogólnoustrojowe przebiegające z niedoborami immunologicznymi wrodzonymi lub nabytymi.

Analizy ostatnich lat dotyczące wyżej wymienionych czynników wykazują, iż największe znaczenie w etiologii utraty zębów z powodu rozwoju zapalenia przyzębia odgrywają cztery z nich:

  • wiek,
  • zła higiena jamy ustnej,
  • nikotynizm,
  • cukrzyca.[1-3]

Wiek – wzrost ryzyka periodontitis wraz z upływem lat

Występowanie oraz stopień zaawansowania zapaleń przyzębia są związane z wiekiem i wynikają z kumulowania się szeregu różnych czynników ryzyka zapaleń przyzębia.

Wraz z wiekiem wzrasta ryzyko wystąpienia zapalnej choroby przyzębia. Zmniejszona odporność immunologiczna organizmu i zwiększona podatność na infekcje wraz z akumulacją płytki nazębnej mogą nasilać procesy destrukcyjne w tkankach przyzębia. Innym ważnym czynnikiem predysponującym do choroby przyzębia jest obecność płytki bakteryjnej oraz jej niekorzystny bakteriologicznie i zróżnicowany skład. W wyniku zaniedbań higienicznych i ewentualnego wystąpienia dodatkowych czynników miejscowych ułatwiających akumulację płytki bakteryjnej, dochodzi do jej różnicowania i dojrzewania. Wieloletni brak należytej higieny jamy ustnej powoduje stale zwiększoną akumulację płytki nazębnej i kamienia nazębnego, co przyczynia się do dalszych zmian we florze bakteryjnej jamy ustnej, rozwoju zapalenia dziąseł, a w konsekwencji do rozwoju zapaleń przyzębia.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wiek – wzrost ryzyka periodontitis wraz z upływem lat

Występowanie oraz stopień zaawansowania zapaleń przyzębia są związane z wiekiem i wynikają z kumulowania się szeregu różnych czynników ryzyka zapaleń przyzębia. [...]

Zła higiena jamy ustnej

Główną determinantą predysponującą do rozwoju zapalnej choroby przyzębia jest obecność płytki bakteryjnej oraz czynników retencyjnych. Niezadowalająca higiena jamy ustnej powoduje zwiększoną [...]

Nikotynizm – zależność typu dawka–efekt

Kolejnym czynnikiem ryzyka choroby przyzębia jest używanie tytoniu. Za szkodliwe nałogi związane z używaniem produktów tytoniowych oprócz palenia papierosów rozumiemy również [...]

Cukrzyca – czas trwania choroby

Spośród chorób ogólnoustrojowych najbardziej udowodniony wpływ na przebieg zapaleń przyzębia ma cukrzyca. Badania wykazują, iż typ cukrzycy nie ma wpływu na [...]

Przypadek 1

Pacjent, lat 30, ogólnie zdrowy zgłosił się na wizytę kontrolną z powodu krwawienia z dziąseł oraz ukruszenia się zęba 23. Nie [...]

Przypadek 2

Pacjent, lat 39, ogólnie zdrowy zgłosił się na kontrolę z powodu złamania się zęba 11. Nie deklarował żadnych dolegliwości bólowych. W [...]

Przypadek 3

Pacjent, lat 64, zgłosił się w celu kontroli stanu zdrowia jamy ustnej i leczenia stomatologicznego 21 miesięcy po przeszczepieniu krwiotwórczych komórek [...]

Przypadek 4

Pacjentka, lat 72, zgłosiła się w celu konsultacji i leczenia stomatologicznego z powodu niepasującej protezy górnej częściowo osiadającej oraz dolegliwości bólowych [...]

Podsumowanie

Powyższe cztery opisy przypadków zwracają uwagę na szczególną rolę, jaką w rozwoju zapaleń przyzębia odgrywają determinanty i właściwe czynniki ryzyka. Unikanie [...]

Do góry