Edukacja

Opieka stomatologiczna nad kobietami ciężarnymi

lek. dent. Michalina Szymczak-Paluch
dr hab. n. med. prof. nadzw. Sebastian Kłosek

Zakład Patologii Jamy Ustnej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Adres do korespondencji:

lek. dent. Michalina Szymczak-Paluch

Zakład Patologii Jamy Ustnej

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

ul. Pomorska 251

92-213 Łódź

e-mail: michalina.szymczak-paluch@umed.lodz.pl

  • Przedstawienie znaczenia profilaktyki stomatologicznej u kobiet w ciąży
  • Omówienie zmian fizjologicznych zachodzących w organizmie ciężarnej i ich wpływ na jamę ustną

Opieka stomatologiczna nad kobietami w ciąży stanowi duże wyzwanie kliniczne. Ograniczone możliwości stosowania leków, procedur oraz preparatów leczniczych, połączone z lękiem pacjentek o potencjalne ryzyko dla płodu powodują, że podjęcie leczenia u tej grupy pacjentów jest utrudnione, zaniedbywane i często niestety w ogóle nie jest podejmowane. Błędne informacje o potencjalnym wysokim ryzyku każdego rodzaju procedur stomatologicznych i obawa pacjentek zarówno przed samym leczeniem, jak i jego wpływem na przebieg ciąży skutkują często zaniechaniem wizyt w gabinecie stomatologicznym i profilaktyki przez cały okres trwania ciąży i laktacji1.

Przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności leczenie stomatologiczne z pewnymi ograniczeniami jest bezpieczne, ważne, często niezbędne i ogranicza ryzyko potencjalnych powikłań zarówno dla matki, jak i dziecka. Najczęściej wymienianymi powikłaniami zaniedbań w obrębie jamy ustnej są konsekwencje choroby przyzębia, która może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej2-5.

W obowiązującym aktualnie Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, który obowiązuje od 1 stycznia 2019 r., znajduje się „zalecenie kontroli stomatologicznej do 10. tygodnia ciąży lub w chwili pierwszego zgłoszenia się”. Choć zalecenie nie obliguje pacjentek do obowiązkowego wykonania kontroli stomatologicznej ani koniecznych zabiegów profilaktycznych i leczniczych, jednak zwrócono uwagę na potrzebę zgłoszenia się do lekarza dentysty już na początku trwania ciąży6.

Zmiany hormonalne w organizmie ciężarnej i ich wpływ na podatność do periodontopatii

Fizjologiczne zmiany hormonalne pojawiające się w przebiegu ciąży wpływają na cały organizm, nie wyłączając jamy ustnej. Zwiększenie wydzielania żeńskich hormonów płciowych, 10-krotnie estrogenu i 30-krotnie progesteronu, wraz ze wzrostem płodu wywołuje odpowiednie adaptacje w ustroju. Wspomniane zmiany są widoczne m.in. w układach: hematologicznym, oddechowym, sercowo-naczyniowym, wydalniczym i pokarmowym7.

Zmiany w układzie oddechowym pod postacią duszności i tendencji do hiperwentylacji wraz ze zwiększonym ciśnieniem w żołądku i zmniejszeniem działania mięśnia zwieracza przełyku mogą być przyczyną nudności i wymiotów, szczególnie w I trymestrze cią...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Zmiany hormonalne w organizmie ciężarnej i ich wpływ na podatność do periodontopatii

Fizjologiczne zmiany hormonalne pojawiające się w przebiegu ciąży wpływają na cały organizm, nie wyłączając jamy ustnej. Zwiększenie wydzielania żeńskich hormonów płciowych, 10-krotnie [...]

Ryzyko chorób przyzębia i ich wpływ na przebieg ciąży

Periodontopatie są jednymi z najczęściej obserwowanych chorób zapalnych na świecie. Ich występowanie jest wiązane z potencjalnym ryzykiem dla przebiegu ciąży, w tym z:

Znaczenie profilaktyki chorób przyzębia u przyszłych matek –zalecenia i konsekwencje ich zaniedbań

Ze względu na narażenie jamy ustnej na działanie kwasowej treści pokarmowej podczas ciąży (z powodu wymiotów i refluksu żołądkowo-przełykowego) może dochodzić do powstania [...]

Wypełnienia amalgamatowe i złożone

Dużym problemem klinicznym są liczne i nadal często stosowane wypełnienia amalgamatowe. Badania wskazują potencjalnie wyższe ryzyko śmierci okołoporodowej dzieci, których matki mają [...]

Postępowanie endodontyczne i inne inwazyjne zabiegi stomatologiczne oraz stosowanie znieczuleń i leków

Leczenie kanałowe, ekstrakcje zębów oraz usuwanie potencjalnie groźnych zmian na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej najbezpieczniej jest przeprowadzić podczas II trymestru [...]

Zakażenia HSV1 i HSV2

Osobnym tematem stosowania leków w ciąży jest pierwotne objawowe opryszczkowe zapalenie jamy ustnej (wywołane przez HSV1 i HSV2), które zgodnie z rekomendacją Polskiego Towarzystwa [...]

Diagnostyka obrazowa

Dużym problemem i ogromną obawą ciężarnych jest wykonywanie diagnostyki obrazowej w czasie ciąży. Podobnie jak w przypadku farmakoterapii, zdjęcia rentgenowskie nie powinny być stosowane [...]

Wnioski

Opieka stomatologiczna nad kobietami ciężarnymi stanowi wyzwanie kliniczne, nie tylko z powodu ograniczeń związanych z możliwościami wykonywania procedur leczniczych i stosowania leków, ale również [...]

Do góry