Diagnostyka
Klasyfikacje położenia zatrzymanych kłów w szczęce w planowaniu postępowania chirurgiczno-ortodontycznego
dr n. med. Aleksandra Jaroń
dr hab. n. med. Grzegorz Trybek
- Zatrzymane kły – omówienie nieprawidłowości związanej z zaburzeniem wyrzynania
- Przyczyny retencji kłów – ogólne i miejscowe
- Przedstawienie postępowania terapeutycznego
Ząb zatrzymany (retentio dentis) stanowi nieprawidłowość zębową dotyczącą czasu wyrzynania się zębów. O zatrzymaniu mówimy wówczas, gdy ząb jest całkowicie uformowany, a od czasu fizjologicznego jego wyrznięcia minęły 2 lata. Zęby mogą być zatrzymane całkowicie (ząb jest w całości otoczony tkanką kostną) lub częściowo (część zęba pokryta jest tylko błoną śluzową)1.
Częstość występowania zatrzymanych kłów górnych wynosi od 0,8 do 4,9%2-5. W 55-75% położone są podniebiennie2,6.
Etiologia
W ostatnich dziesięcioleciach zauważa się nasilanie zjawiska retencji zębów. Wyjaśnieniem tej tendencji wydaje się coraz wyższy poziom higieny, a także rzadsza utrata zębów, podkreślany jest też wpływ braku fizjologicznej atrycji zębów na skutek zmian nawyków dietetycznych. Należy wspomnieć również o etiologii genetycznej retencji zębów, która odgrywa istotną rolę w procesie odontogenezy. Przyczyny zatrzymania zęba można podzielić na miejscowe i ogólne5-11.
Do przyczyn miejscowych zaliczamy (tab. 1):
- przedwczesną utratę zęba mlecznego
- obecność przeszkody na drodze wyrzynania (zęby nadliczbowe, zębiaki, torbiele, guzy, blizny kostne)
- nieprawidłowe położenie zawiązka
- brak miejsca w łuku zębowym
- dysproporcję pomiędzy długością łuku a szerokością kła
- zwężenie lub skrócenie łuku zębowego
- ankylozę kła
- nieprawidłową resorpcję jednoimiennego zęba mlecznego
- urazy okolicy zatrzymanego zęba
- włókniakowatość dziąseł
- rozszczepy wyrostka zębodołowego
- wczesne ortodontyczne cofanie siekaczy w przypadku ich protruzji.
Wśród przyczyn ogólnych zatrzymania zębów należy wymienić:
- dziedziczne występowanie retencji kłów12
- niedobory witamin (np. krzywica)13
- zaburzenia wewnątrzwydzielnicze (np. niedoczynność tarczycy)14
- wady genetyczne (np. dyzostoza mutacyjna, dysplazje, cherubinizm, zespół Gorlina).
Policzkowe zatrzymanie kła może być spowodowane dysproporcją pomiędzy długością łuku a szerokością korony zęba zatrzymanego. Do podniebiennego jego zatrzymania przyczyniają się braki górnych siekaczy bocznych lub ich nieprawidłowy kształt5-7,9.
