Ząb pośrodkowy jest charakterystycznym przykładem zęba nadliczbowego¹. Stanowi połowę wszystkich wykrywanych zębów nadliczbowych. Przeważnie występuje pojedynczo (w ok. 80% przypadków)². Częściej jest diagnozowany u pacjentów płci męskiej^3,4. W literaturze przedmiotu jest często określany słowem mesiodens, które wywodzi się z języka łacińskiego. Mesiodens powstaje w wyniku zaburzeń w początkowych stadiach tworzenia i proliferacji listewki zębowej⁵. Odznacza się w większości przypadków kształtem i rozmiarem odbiegającym od typowych prawidłowo zbudowanych zębów. Może mieć kształt stożkowaty, pieńkowaty, dłutowaty, kroplowaty oraz być krótszy od pozostałych zębów⁶. Zwykle jest umiejscowiony w linii pośrodkowej ciała w przednim odcinku szczęki, rzadziej żuchwy^7,8. Wtedy jest określany mianem zęba bródkowego – z języka łacińskiego hamulus⁹. Mesiodens przeważnie obserwuje się między górnymi siekaczami przyśrodkowymi stałymi¹⁰. Najczęściej jest wykrywany dzięki radiologicznym zdjęciom panoramicznym lub zgryzowym wykonywanym u młodszych dzieci¹¹.

Obecność zębów pośrodkowych może nie dawać żadnych uchwytnych objawów w jamie ustnej. Jednak ich występowanie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zaburzeń zarówno w wyrzynaniu prawidłowych zębów sąsiednich, jak i w ich ustawieniu po wyrznięciu¹². Jednym z najgroźniejszych powikłań obecności mesiodens mogą być uszkodzenia i resorpcje patologiczne korzeni zębów stałych. Zęby pośrodkowe mogą wyrzynać się między siekaczami przyśrodkowymi stałymi, powodując znaczne rozsunięcie zębów 11 i 21 powikłane diastemą¹³. Innym powikłaniem występowania zęba pośrodkowego może być stłoczenie lub rotacja zębów sąsiednich¹⁴. Mesiodens może także wyrznąć się na podniebieniu i powodować dolegliwości bólowe języka ranionego jego ostrym brzegiem. Nietypowe miejsce wyrznięcia może skutkować zaburzeniami okluzji i problemami z pełnym zwarciem łuków zębowych¹⁵. Zdarza się również, że ząb pośrodkowy hamuje eksfoliację mlecznych siekaczy przyśrodkowych, co skutkuje utrudnionym i opóźnionym wyrzynaniem zębów – 11 lub 21¹⁶.

Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie problematyki związanej z zębami pośrodkowymi. Na podstawie opisu trzech przypadków występowania takiego zaburzenia oraz analizy fachowej literatury przedmiotu zaprezentowano postępowanie lecznicze, d...