Bruksizm jest aktywnością mięśni żucia, która od lat stanowi problem dla klinicystów. Pomimo wielu badań, wciąż nie ma ustandaryzowanych wytycznych odnośnie do diagnostyki i leczenia tej nieprawidłowości. Szczególnie mało dokładnych informacji jest na temat bruksizmu dziennego. Celem tego artykułu jest przedstawienie najnowszej wiedzy na temat etiologii, epidemiologii i diagnostyki bruksizmu.

Czym jest bruksizm?

Bruksizm został po raz pierwszy nazwany la bruxomanie i opisany w 1907 r. przez Marię Pietkiewicz. Przez lata definiowany był jako zaciskanie zębów w trakcie snu, objawiające się klinicznie ich starciem^1,2. Etiologii doszukiwano się głównie w przeszkodach okluzyjnych. W połowie lat 90. XX w. przeprowadzono badania laboratoryjne, dzięki którym zaczęto łączyć bruksizm nocny z pobudzeniami mięśniowymi w trakcie snu, nazwanymi rytmiczną aktywnością mięśni żucia.

Aktywność ta została zmierzona polisomnograficznie (PSG) i oznaczona jako marker epizodów bruksizmu nocnego. Przez następne lata zwiększyła się liczba badań nad bruksizmem i badacze zaczęli dostrzegać także występowanie bruksizmu dziennego z inną aktywnością mięśniową. W bruksizmie nocnym obecne są nagłe, izotoniczne, fazowe napięcia mięśni żwaczy, a w dziennym − przedłużone i izometryczne².

W 2013 r., a następnie w 2018 r. doszło do konsensusu, kiedy to ostatecznie zdefiniowano bruksizm^3,4. Podzielono go na:

• bruksizm dzienny (AB − awakebruxism), czyli aktywność mięśni żucia tylko w czasie czuwania (nie podczas snu). Powoduje ona powtarzalny dynamiczny lub ciągły statyczny kontakt zębów łuku dolnego i górnego. U poza tym zdrowych osób schorzenie to nie jest klasyfikowane jako zaburzenie ruchowe⁴
• bruksizm nocny (SB − sleepbruxism) został określony jako aktywność mięśni żwaczy tylko podczas snu. Dzieli się ona na fazę rytmiczną (fazową) oraz nierytmiczną (toniczną). Dysfunkcja ta nie jest formą zaburzenia snu oraz, podobnie jak bruksizm dzienny, nie jest zaburzeniem ruchowym u poza tym zdrowych osób⁴.