Spersonalizowane leczenie nowotworów w czasie rzeczywistym
O radioterapii adaptacyjnej dyskutują w Warszawie eksperci z całego świata
Jakie możliwości daje radioterapia adaptacyjna, medycyna personalizowana, a także o doświadczeniach z praktyki klinicznej debatują uczestnicy konferencji „Radioterapia adaptacyjna w erze leczenia spersonalizowanego w onkologii” w Narodowym Instytucie Onkologii w Warszawie. To pierwsze takie wydarzenie w Polsce. Narodowy Instytut Onkologii w Warszawie jako jedyny w Polsce stosuje metodę radioterapii adaptacyjnej zarówno w trybie off-line, jak i on-line, z wykorzystaniem dwóch zaawansowanych przyspieszaczy wspieranych przez sztuczną inteligencję.
Dyrektor Narodowego Instytutu Onkologii dr hab. n. med Beata Jagielska podkreśla znaczenie najnowszych rozwiązań, które można zaoferować pacjentom w leczeniu systemowym, chirurgii i radioterapii.
Radioterapia adaptacyjna to zaawansowana forma leczenia nowotworów, która polega na dynamicznym dostosowywaniu planu radioterapii do aktualnej sytuacji anatomicznej pacjenta.
− W przeciwieństwie do tradycyjnej radioterapii, gdzie plan leczenia przygotowywany jest jednorazowo przed rozpoczęciem terapii i pozostaje niezmienny przez cały cykl, radioterapia adaptacyjna umożliwia jego modyfikację w trakcie leczenia. Jest to szczególnie istotne, ponieważ w organizmie pacjenta mogą zachodzić różne zmiany – guz może się zmniejszać, narządy wewnętrzne mogą zmieniać swoje położenie lub kształt w wyniku leczenia, spadku masy ciała czy codziennych różnic anatomicznych − wyjaśnia dr hab. n. med Dorota Kiprian, prof. instytutu, naczelna specjalistka radioterapii w Narodowym Instytucie Onkologii.
Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii obrazowania, takich jak tomografia komputerowa (CT), rezonans magnetyczny (MR) czy tomografia stożkowa (CBCT), możliwe jest monitorowanie tych zmian i precyzyjne dopasowanie dawki promieniowania. Celem radioterapii adaptacyjnej jest zwiększenie skuteczności leczenia poprzez dokładniejsze napromienienie guza i jednoczesne ograniczenie dawki promieniowania, jaka trafia do zdrowych tkanek i narządów. Dotychczas mówiliśmy o radioterapii adaptacyjnej off-line, która ma przede wszystkim zastosowanie w leczeniu nowotworów głowy i szyi. Obecnie wchodzimy w nową erę radioterapii dostosowawczej (adaptacyjnej): on-line. − Technika ta znajduje coraz szersze zastosowanie w leczeniu różnych rodzajów nowotworów, zwłaszcza tam, gdzie zmienność anatomiczna może mieć istotny wpływ na skuteczność i bezpieczeństwo terapii. Dotyczy to między innymi raka prostaty, nowotworów ginekologicznych czy raka pęcherza − podsumowuje prof. Andrzej Kawecki, zastępca dyrektora NIO ds. klinicznych i konsultant wojewódzki w dziedzinie radioterapii onkologicznej dla woj. mazowieckiego.
Obecnie w Narodowym Instytucie Onkologii pacjenci leczeni są z wykorzystaniem dwóch urządzeń do radioterapii adaptacyjnej w czasie rzeczywistym (on-line).
− Jako jedyny zakład radioterapii w Polsce korzystamy równolegle z dwóch przyspieszaczy, czyli urządzeń umożliwiających napromienianie adaptacyjne z wykorzystaniem AI. Dziennie napromienianych jest blisko 40 pacjentów i − co ważne − z radioterapii adaptacyjnej korzystają wszyscy chorzy z takim wskazaniem − mówi prof. Kiprian.
Jednocześnie od 2019 r. Narodowy Instytutu Onkologii w Warszawie jako jedyny w Polsce wykorzystuje w leczeniu nowotworów rejonu głowy i szyi protokół radioterapii adaptacyjnej w trybie off-line jako standard leczenia.
Szpital podkreśla, że w radioterapii adaptacyjnej kluczową rolę odgrywa zespół wysoko wykwalifikowanych specjalistów – lekarzy, fizyków medycznych i techników – którzy dzięki wieloletniemu doświadczeniu oraz głębokiemu zrozumieniu procesów leczenia są w stanie skutecznie planować i nadzorować cały przebieg terapii.
− Sztuczna inteligencja może wspomagać analizę danych i usprawniać procesy decyzyjne, jednak ostateczne decyzje należą do ludzi, którzy potrafią właściwie zinterpretować zmieniającą się sytuację kliniczną i dostosować terapię do indywidualnych potrzeb pacjenta. Radioterapia adaptacyjna to zatem nie tylko przejaw postępu technologicznego, ale również rezultat wiedzy, praktyki i odpowiedzialności zespołu medycznego − podsumowuje prof. Dorota Kipran.
