Od połowy lat 70. do połowy lat 80. XX wieku większość technik transplantacji trzustki opierała się na jej przeszczepianiu segmentalnym.⁶

W latach 70. odnotowano również pojawienie się dwóch kolejnych technik: otwartego drenażu i wypełniania przewodu trzustkowego substancjami obliterującymi. W metodzie otwartego drenażu sok trzustkowy był wydzielany do jamy otrzewnej i miał być wchłaniany przez otrzewną. Pierwsze przeszczepienie tą metodą przeprowadził 3 lutego 1976 r. Mick Bewick w Guy's Hospital w Londynie. Metodę tę wkrótce zarzucono ze względu na duże ryzyko powikłań. W 1978 r. Claud Dubernard przedstawił technikę, w której przewód trzustkowy nastrzykiwano syntetycznym polimerem, neoprenem.¹¹ Pierwszy taki zabieg przeprowadzono 22 października 1976 r. w Lyonie. Na przełomie lat 70. i 80. XX wieku ostrzykiwanie przewodu trzustkowego stało się najpopularniejszą metodą transplantacji trzustki, szczególnie w Europie.⁶

W 1983 r. Hans Sollinger, pracujący początkowo w Monachium, a następnie na uniwersytecie w Wisconsin, doniósł o kolejnej rewolucyjnej metodzie opartej na drenażu pęcherzowym. Wzorował się on na idei Gliedmana, zespolił jednak segment trzustki bezpośrednio z pęcherzem moczowym.^6,12 Metoda ta stała się przełomem w transplantacji trzustki. W 1987 r. Dai Nghiem i Robert Corry z uniwersytetu w Iowa zmodyfikowali tę technikę o zespolenie pęcherza moczowego z dwunastnicą (duodenocystostomia).^6,13 Zyskała ona niezwykłą popularność na całym świecie i zapoczątkowała tysiące transplantacji metodą przeszczepiania całego narządu.

W 1984 r. Thomas Starzl powrócił do pomysłu drenażu jelitowego i zaproponował zespolenie przeszczepianej dwunastnicy z jelitem, tak jak propagował to Lillehei podczas pierwszych prób transplantacji. Zespolenie jelitowe zaczęło zyskiwać zwolenników, którzy uważali je za bardziej fizjologiczne niż zespolenie z pęcherzem, pozwalające wprawdzie na monitorowanie ewentualnego odrzucania dzięki oznaczaniu aktywności amylazy w moczu, powodujące jednak wystąpienie wielu swoistych powikłań.^6,14 Rozwój immunosupresji i środków przeciwbakteryjnych pozwolił przy tym zniwelować niektóre powikłania i procesy odrzucania po zastosowaniu drenażu jelitowego, z którymi borykali się pionierzy. W połowie lat 90. XX wieku rozpoczęto wręcz konwersje zabiegów przeprowadzonych wcześniej, polegające na zmianie odprowadzenia pęcherzowego na jelitowe. Pierwszy taki zabieg przeprowadzono w 1987 r. na uniwersytecie w Cincinnati.^6,15

W 2007 r. Arnaud De Roover opisał zespolenie dwunastniczo-dwunastnicze łączące dwunastnicę graftu z trzecim segmentem dwunastnicy biorcy, które dzięki łatwemu dostępowi endoskopowemu miało umożliwić lepsze monitorowanie graftu.¹⁶

Starano się również udoskonalić technikę drenażu żylnego. Zaczęto prace nad odpływem wrotnym, który uważano za bardziej fizjologiczny. W 1989 r. Ferdinand Mühlbacher z uniwersytetu w Wiedniu zespolił koniec żyły śledzionowej dawcy do żyły wrotnej biorcy, stosując egzokrynny drenaż z pęcherzem moczowym.¹⁷ W 1995 r. Osama Gaber po raz pierwszy opisał zespolenie z układem wrotnym przy użyciu jelita.^6,18

W Polsce pierwszą próbę transplantacji trzustki podjął prof. Stanisław Zieliński w Szczecinie, zakończyła się ona jednak niepowodzeniem. Pierwsze udane jednoczesne przeszczepienie trzustki i nerki w Polsce przeprowadził 4 lutego 1988 r. prof. Jacek Szmidt w Warszawie.

Techniki chirurgiczne stosowane obecnie

Przygotowanie narządu przed operacją

Technika pobierania trzustki zależy od pobrania wielonarządowego. Preparat trzustki pobiera się wraz ze śledzoną i stosuje się tzw. technikę no touch, polegającą na unikaniu dotykania trzustki podczas jej preparowania, ponieważ może to potęgować późniejsze reakcje zapalne po przeszczepieniu.¹⁹ Preparat trzustki wymaga odpowiedniego przygotowania przed przeszczepieniem. Narząd oczyszcza się z otaczających tkanek, a na końcu podwiązuje tętnicę i żyłę śledzionową, tętnicę i żyłę krezkową górną oraz przewód żółciowy wspólny. Przy jednoczesnym pobraniu wątroby Y-graft z tętnic biodrowych dawcy zespala się z tętnicą śledzionową i tętnicą krezkową górną. Żyłę wrotną graftu przedłuża się za pomocą wstawki z żyły biodrowej dawcy (ryc. 1).

Rycina 1. Przygotowanie preparatu trzustki przed przeszczepieniem

Zespolenia naczyniowe

Odpływ krwi żylnej zapewnia się najczęściej, stosując zespolenie systemowe, czyli zespalając żyłę wrotną przeszczepu z żyłą biodrową biorcy koniec do boku. W ostatnich latach dużym zainteresowaniem cieszyło się zespolenie wrotne, uważane przez niektórych transplantologów za bardziej fizjologiczne. Wyniki niektórych badań wskazują, że zespolenie systemowe powoduje po operacji hiperinsulinemię, ponieważ insulina nie przechodzi najpierw przez wątrobę. Może być też przyczyną dyslipidemii i nasilenia miażdżycy tętnic, dotychczas jednak nie opublikowano wyników odległych obserwacji potwierdzających słuszność tej tezy.^19-23 W 2010 r. zespolenie żylne z układem wrotnym zastosowano w Stanach Zjednoczonych tylko u 18% chorych poddanych transplantacji SPK i PAK oraz u 10% poddanych PTA.³

Drenaż egzokrynny

Obecnie stosowane metody drenażu egzokrynnego to m.in.:

1) Drenaż do pęcherza moczowego.

2) Drenaż jelitowy.