Żywienie w chirurgii

Domowe żywienie pozajelitowe – czy musi być dramatem dla chorego?

dr hab. n. med. Stanisław Kłęk

Oddział Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej Szpitala Specjalistycznego im. Stanleya Dudricka w Skawinie

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Stanisław Kłęk, Oddział Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej, Szpital Specjalistyczny im. Stanleya Dudricka, ul. Tyniecka 15, 32-050 Skawina

Żywienie pozajelitowe jest podstawową metodą leczenia chorych z niewydolnością jelit. Opracowano techniki pozwalające na stosowanie go w domu chorego, nawet przez wiele lat. Są one wykorzystywane zwłaszcza u osób dotkniętych chorobą niebędącą nowotworem złośliwym.

Wprowadzenie

Leczenie żywieniowe (inaczej mówiąc, żywienie kliniczne), czyli dostarczanie organizmowi białka, substancji energetycznych, elektrolitów, witamin i pierwiastków śladowych w sytuacji, gdy chory nie może odżywiać się drogą naturalną lub odżywianie takie jest niewystarczające, stanowi obecnie jedną z podstawowych metod leczniczych. Może ono być prowadzone nie tylko na oddziałach szpitalnych, ale także w zakładach opieki długoterminowej, hospicjach, a nawet w warunkach domowych – jest to procedura domowego żywienia pozajelitowego (HPN – home parenteral nutrition).

Pierwszą pacjentkę żywiono pozajelitowo w warunkach domowych już w 1968 r. w Stanach Zjednoczonych. Przeżyła ona sześć miesięcy mimo rozsiewu raka jajnika. W kolejnych latach większość poddanych HPN stanowiły jednak osoby dotknięte schorzeniami nienowotworowymi, takimi jak zespół krótkiego jelita w przebiegu chorób układu naczyniowego lub chorób zapalnych jelit.1,2 Obecnie profil pacjentów jest różny i w dużym stopniu zależy od ośrodka prowadzącego leczenie. Corocznie wśród miliona osób u około 4-6 rozpoznaje się niewydolność jelit w przebiegu schorzeń nienowotworowych.2,3

Wskazania do leczenia

W największym skrócie można powiedzieć, że HPN powinno być stosowane u chorych, którzy nie są w stanie przyjąć wystarczającej ilości składników odżywczych drogą przewodu pokarmowego z powodu trwałego lub przejściowego zaburzenia jego czynności. W niektórych przypadkach czynność jelita stopniowo poprawia się w ciągu miesięcy lub lat i HPN można zakończyć.4,5,6,7

Głównymi wskazaniami do rozpoczęcia HPN są:

  • zespół krótkiego jelita (80% chorych dorosłych)
  • zaburzenia motoryki jelit
  • nieuleczalne biegunki/zespół złego wchłaniania
  • przetoki przewodu pokarmowego.

Najczęściej występujące łagodne choroby prowadzące do wystąpienia objawów zespołu krótkiego jelita to:

  • choroba Leśniowskiego-Crohna
  • choroby naczyń krezki
  • uwarunkowania lub powikłania pooperacyjne
  • przewlekła pseudoniedrożność jelitowa
  • popromienne zapalenie jelit
  • pourazowe obrażenia brzucha.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wskazania do leczenia

W największym skrócie można powiedzieć, że HPN powinno być stosowane u chorych, którzy nie są w stanie przyjąć wystarczającej ilości składników odżywczych drogą przewodu [...]

Realizacja żywienia w domu

HPN wymaga aktywnej współpracy chorego i (lub) jego rodziny z członkami zespołu żywieniowego ośrodka żywienia domowego. Prowadzący leczenie muszą zaznajomić się ze wszystkimi [...]

Podsumowanie

Żywienie pozajelitowe jest podstawową metodą leczenia chorych z niewydolnością jelit, niezależnie od jej etiologii. O ile wskazania do jego zastosowania w warunkach domowych w przypadku [...]
Do góry