Żywienie pozajelitowe jest podstawową metodą leczenia chorych z niewydolnością jelit. Opracowano techniki pozwalające na stosowanie go w domu chorego, nawet przez wiele lat. Są one wykorzystywane zwłaszcza u osób dotkniętych chorobą niebędącą nowotworem złośliwym.

Wprowadzenie

Leczenie żywieniowe (inaczej mówiąc, żywienie kliniczne), czyli dostarczanie organizmowi białka, substancji energetycznych, elektrolitów, witamin i pierwiastków śladowych w sytuacji, gdy chory nie może odżywiać się drogą naturalną lub odżywianie takie jest niewystarczające, stanowi obecnie jedną z podstawowych metod leczniczych. Może ono być prowadzone nie tylko na oddziałach szpitalnych, ale także w zakładach opieki długoterminowej, hospicjach, a nawet w warunkach domowych – jest to procedura domowego żywienia pozajelitowego (HPN – home parenteral nutrition).

Pierwszą pacjentkę żywiono pozajelitowo w warunkach domowych już w 1968 r. w Stanach Zjednoczonych. Przeżyła ona sześć miesięcy mimo rozsiewu raka jajnika. W kolejnych latach większość poddanych HPN stanowiły jednak osoby dotknięte schorzeniami nienowotworowymi, takimi jak zespół krótkiego jelita w przebiegu chorób układu naczyniowego lub chorób zapalnych jelit.^1,2 Obecnie profil pacjentów jest różny i w dużym stopniu zależy od ośrodka prowadzącego leczenie. Corocznie wśród miliona osób u około 4-6 rozpoznaje się niewydolność jelit w przebiegu schorzeń nienowotworowych.^2,3

Wskazania do leczenia

W największym skrócie można powiedzieć, że HPN powinno być stosowane u chorych, którzy nie są w stanie przyjąć wystarczającej ilości składników odżywczych drogą przewodu pokarmowego z powodu trwałego lub przejściowego zaburzenia jego czynności. W niektórych przypadkach czynność jelita stopniowo poprawia się w ciągu miesięcy lub lat i HPN można zakończyć.^4,5,6,7

Głównymi wskazaniami do rozpoczęcia HPN są:

• zespół krótkiego jelita (80% chorych dorosłych)
• zaburzenia motoryki jelit
• nieuleczalne biegunki/zespół złego wchłaniania
• przetoki przewodu pokarmowego.
  
  

Najczęściej występujące łagodne choroby prowadzące do wystąpienia objawów zespołu krótkiego jelita to:

• choroba Leśniowskiego-Crohna
• choroby naczyń krezki
• uwarunkowania lub powikłania pooperacyjne
• przewlekła pseudoniedrożność jelitowa
• popromienne zapalenie jelit
• pourazowe obrażenia brzucha.