Szanowni Państwo, Drogie Koleżanki i Koledzy!

Spoglądając na chirurgię z perspektywy ostatnich dziesięcioleci, widać wyraźnie niekwestionowany postęp technik chirurgicznych oraz to, że operowani są coraz starsi ludzie. Podczas gdy w 1910 roku tylko 7% ludności zamieszkałej w Europie miało ponad 60 lat, to obecnie udział osób powyżej 60 r.ż. w populacji przekracza 30%. Marginalny zatem w przeszłości problem operacji, a zwłaszcza reoperacji u chorych w zaawansowanym wieku nabiera coraz większego znaczenia. Upraszczając, można przyjąć, że około 40% osób w wieku ponad 60 lat do końca życia zostanie poddanych przynajmniej jednej operacji. Faktem jest, że wraz ze wzrostem wieku nasila się nie tylko częstotliwość zabiegów chirurgicznych, lecz także narasta rola dodatkowych czynników ryzyka niezwiązanych ściśle z operacją. Wynikają one zwłaszcza z częstszej w zaawansowanym wieku zapadalności na choroby sercowo-naczyniowe i płucne. Szeroko rozumiany stres operacyjny może być czynnikiem wyzwalającym wystąpienie niedomogi różnych narządów i układów w związku z ich niską rezerwą czynnościową.

Nie bez znaczenia jest często ograniczona współpraca z chorym w zaawansowanym wieku wynikająca z miażdżycy naczyń mózgowych, chorób psychicznych (np. depresji endogennej). Wydaje się zatem, że wobec tej grupy chorych powinny być prowadzone działania zmierzające do indywidualnej kwalifikacji do zabiegu oraz doboru rodzaju operacji.

W ocenie przedoperacyjnej układu krążenia szczególne znaczenie ma rozpoznanie zaburzeń rytmu serca, choroby wieńcowej, niewydolności krążenia oraz zwężenia tętnic szyjnych. W tym celu u wybranych chorych celowe wydaje się wykonanie pogłębionej diagnostyki układu krążenia obejmującej: próbę wysiłkową, zapis EKG metodą Holtera, badanie echokardiograficzne, badanie przepływów w tętnicach szyjnych metodą Dopplera. Stwierdzenie nieprawidłowości w którymkolwiek z wymienionych badań (jeśli charakter schorzenia chirurgicznego na to pozwala) wymaga leczenia w okresie przedoperacyjnym. Podobne znaczenie ma identyfikacja chorób układu oddechowego. Badania spirometryczne pozwalają na rozpoznanie zaburzeń wentylacji i ich różnicowanie.

O specyfice chirurgii u chorych w wieku zaawansowanym pisze prof. Paweł Lampe i dr Żaneta Jastrzębska-Stojko. Obciążenia wynikające z niedomogi układu krążenia dotyczą przede wszystkim seniorów, ale nie tylko. Jak prowadzić chorego z obciążeniami ze strony układu krążenia? Na to pytanie odpowiada w pierwszym z cyklu swoich artykułów dr Renata Główczyńska.

Choroba refluksowa przełyku jest rozpoznawana coraz częściej. Jej konsekwencją może być rak gruczołowy przełyku. Prof. Wiesław Tarnowski i dr Karolina Wawiernia przedstawili współczesne algorytmy postępowania u pacjenta z chorobą refluksową.

Współczesna terapia chorego na nowotwór wymaga wielodyscyplinarnego leczenia. Jednym z istotnych czynników wpływających na rokowanie chorego jest stopień jego niedożywienia. Aktualny stan wiedzy na temat terapii żywieniowej chorego na nowotwór przedstawił prof. Andrzej Szawłowski.

Radioterapia to dynamicznie rozwijająca się metoda leczenia nowotworów. Jakich korzyści możemy się spodziewać po jej stosowaniu u chorych na nowotwory układu pokarmowego? Po odpowiedź na to pytanie odsyłam Państwa do artykułu przygotowanego przez dr Elżbietę Korab Chrzanowską.

Tradycyjnie wydanie „Chirurgii po Dyplomie” zamyka artykuł mec. Radosława Tymińskiego. Jego podsumowanie brzmi niezwykle groźnie, ale jest, niestety, prawdziwe: „to lekarz i szpital muszą udowodnić, że pacjent nie zakaził się w szpitalu”.

Interesującej lektury.