Przerzuty do otrzewnej raka jelita grubego można skutecznie leczyć, a wyniki terapii są porównywalne z radykalnym leczeniem przerzutów tego nowotworu do wątroby.

Wstęp

Przerzuty do otrzewnej (PdO) raka jelita grubego (RJG) są częstą formą rozprzestrzeniania się tego nowotworu. Obserwuje się je u około 10% wszystkich chorych z RJG w momencie zdiagnozowania choroby oraz u około 40% chorych ze wznową, z czego 25% stanowią izolowane PdO, bez cech innych przerzutów odległych. Przy zachorowalności ponad 16 000 nowych przypadków RJG umiejscowionego wewnątrzotrzewnowo, liczba chorych, którzy są potencjalnymi kandydatami do leczenia, jest olbrzymia.

U chorych na RJG ten stopień zaawansowania jest uważany za przerzuty odległe i klasyfikowany jako cecha M1b (Klasyfikacja UICC, wyd. 7, 2010 rok). Przez wiele lat rak jelita grubego z PdO był traktowany jako terminalny stan choroby nowotworowej, wymagający jedynie leczenia paliatywnego, takiego jak chemioterapia systemowa czy objawowe leczenie wodobrzusza.

Ostatnich kilkanaście lat przyniosło poprawę wyników leczenia zaawansowanego RJG dzięki wprowadzeniu nowych leków cytotoksycznych oraz terapii celowanej. Jednak mimo to wyniki leczenia PdO raka jelita grubego były nadal niezadowalające, a średnie przeżycie rzadko przekraczało 6-9 miesięcy. Było to związane nie tylko ze stopniem zaawansowania choroby, ale i z nastawieniem lekarzy, którzy nie widzieli sensu podawania nowoczesnych leków w terapii paliatywnej, szczególnie w przypadku PdO.^1,2 Złe wyniki leczenia PdO za pomocą chemioterapii systemowej związane są także z ograniczoną dostępnością leków przeciwnowotworowych podawanych dożylnie ze względu na barierę krew-otrzewna.

PdO są najczęstszą przyczyną niepowodzeń leczenia RJG, kończących się wodobrzuszem i/lub niedrożnością przewodu pokarmowego. Przyczynia się do tego problem zbyt późnego wykrywania wszczepów nowotworowych na otrzewnej, które są o wiele trudniejsze do zdiagnozowania niż przerzuty do wątroby czy płuc. Badania obrazowe (tomografia komputerowa, ultrasonografia, rezonans magnetyczny) często są trudne do oceny pod kątem drobnych wszczepów. Wykrycie ich w stadium, gdy pacjent zgłasza objawy kliniczne (powiększenie obwodu brzucha, objawy podniedrożności), rzadko pozwala na ich skuteczne leczenie. Zazwyczaj pozostaje już tylko leczenie objawowe.

Nowoczesne leczenie przerzutów do otrzewnej w raku jelita grubego

Początki nowoczesnego leczenia przerzutów do otrzewnej sięgają 35 lat wstecz, gdy John Spratt opublikował doniesienie „Clinical delivery system for intraperitoneal hyperthermic chemotherapy”.3 Najważniejszym jednak propagatorem i twórcą metody w f...