BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Chirurgia naczyń
Owrzodzenie żylne goleni
dr n. med. Andrzej Wojtak
dr hab. n. med. Piotr Terlecki
dr n. med. Marek Iłżecki
lek. Wojciech Rogala
dr n. med. Marcin Feldo
dr hab. n. med. Tomasz Zubilewicz
Jest najpoważniejszym powikłaniem przewlekłej choroby żylnej. Dotyka ono około 1-2% populacji na świecie.
Wstęp
Owrzodzenie żylne goleni (CVU – chronic venous leg ulceration) to strukturalny ubytek skóry pełnej grubości wskutek zaburzeń krążenia żylnego, bez tendencji do samozagojenia. Stanowi ono 50-60% przypadków wszystkich owrzodzeń kończyn dolnych. Jest bezpośrednio związane z przewlekłą chorobą żylną – PChŻ (CVD – chronic venous disease), jego przyczyną może być także zespół pozakrzepowy oraz pierwotna choroba żylakowa. PChŻ jest funkcjonalnym i morfologicznym zaburzeniem układu żylnego o charakterze przewlekłym, występującym głównie w populacji osób dorosłych krajów rozwiniętych (do 60% badanych).1 Jej powszechne występowanie generuje duże koszty opieki zdrowotnej. Kluczowe jest leczenie przyczyny PChŻ, czyli przewlekłego nadciśnienia żylnego.
Epidemiologia
Częstość występowania PChŻ jest związana z takimi czynnikami ryzyka, jak wiek, waga, płeć i liczba ciąż. Najbardziej powszechne są teleangiektazje, wenulektazje (u 80% populacji) i żylaki (u 20-64% populacji). Zagojone oraz czynne owrzodzenia, czyli najbardziej zaawansowany stopień PChŻ, dotyczą 1,5% populacji.2 Częstość występowania PChŻ w klasie C6 klasyfikacji CEAP wynosi 0,1-0,5%. Istotnym zjawiskiem jest tempo narastania PChŻ – w badaniu Vein Bonn Study przeprowadzonym w Niemczech odsetek progresji od klasy C2 do objawów PChŻ wynosił 4% rocznie w czasie oczekiwania na planowane leczenie operacyjne żylaków kończyn dolnych.3
Najważniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju PChŻ jest podeszły wiek. Potwierdzają to badania, w których iloraz szans (OR – odds ratio) występowania PChŻ wynosi 23,3 w grupie wiekowej 70-79 lat. Częstość występowania najbardziej zaawansowanej PChŻ w klasie C4-C6 waha się pomiędzy 3,6 a 12% z przewagą dorosłych kobiet.
Ważnym czynnikiem ryzyka PChŻ jest otyłość. W badaniu Vein Bonn Study wskaźnik masy ciała (BMI – body mass index) o wartości >30 powoduje, że iloraz szans występowania PChŻ wynosi w grupie kobiet 3,1, a w grupie mężczyzn 6,5.3
Fizjologia układu żylnego
Układ żylny kończyn dolnych ma 3 istotne składowe: żyły głębokie, żyły powierzchowne i żyły przeszywające. Główną funkcją krążenia żylnego jest powrót krwi żylnej, czyli jej transport do serca charakteryzujący się małą prędkością, niskim ciśnieniem i oporem przepływu oraz dużą objętością. Oprócz tego krążenie żylne uczestniczy w procesie termoregulacji.
Istotą funkcjonowania tego krążenia jest wzajemna zależność pomiędzy obwodową pompą mięśniową łydki i stopy, sercem, wydolnością zastawek żylnych obwodowych naczyń oraz gradientem ciśnień. Układ żylny zawierający około 60% spoczynkowej objętości k...
