prof. dr hab. n. med. Mariusz Frączek

Drodzy Czytelnicy,

Szanowne Koleżanki i Szanowni Koledzy!

26 kwietnia 2018 roku odbył się w Warszawie II Kongres Zdrowia Pracodawców RP. Mimo udziału wielu ważnych i decyzyjnych osób, a przede wszystkim mimo rangi poruszanych na nim tematów przeszedł on niemal bez echa. Uważam, że to szkoda. Podczas kongresu starano się odpowiedzieć na wiele trudnych pytań dotyczących systemu funkcjonowania ochrony zdrowia w Polsce. Sam prezes Narodowego Funduszu Zdrowia przyznawał otwarcie, że wobec braku dostępności usług medycznych nikt nie myśli o ich jakości. Tak to w istocie wygląda. „Produktem” szpitala jest zdrowy obywatel (uprzednio chory). W moim przekonaniu jakość przeprowadzonego leczenia powinna być jednym z głównych mierników oceny placówki medycznej. Powinno się liczyć nie tylko to, ile wykonano resekcji z powodu raka, ale też to, jakie są odległe wyniki tego leczenia w różnych grupach zaawansowania choroby. Do tego jeszcze jednak bardzo daleko. Rozliczanie placówek medycznych odbywa się wyłącznie w sposób księgowy – tyle wpłynęło, tyle wydano. We współczesnej medycynie profilaktyka zachorowań odgrywa olbrzymią rolę. Tego uczymy studentów i przekazujemy tę zasadę młodym lekarzom. A jak jest w rzeczywistości? Poczynając od lekarzy rodzinnych, a kończąc na wysokospecjalistycznych placówkach, wszyscy skupiają się na medycynie interwencyjnej i prawie nikt (poza ograniczonymi obszarami) nawet nie myśli o profilaktyce. Wciąż przypominamy sobie i w podobnym tempie zapominamy, że już dziś 1/4 polskiego społeczeństwa przekroczyła 60 rok życia. Jak pisał Jan Kochanowski: „Szlachetne zdrowie,/ Nikt się nie dowie,/ Jako smakujesz,/ Aż się zepsujesz”. Od ilu lat to znamy…

Specjalizacja narządowa w chirurgii zaczyna odgrywać coraz większą rolę. Dotyczy to wielu dziedzin chirurgii i jest nieuniknione, chociażby ze względu na coraz bardziej wysublimowane metody leczenia wynikające z postępu wiedzy medycznej i wprowadzania najnowszych technologii. Taka sytuacja skutkuje powstaniem nowych wyzwań związanych z inną kwalifikacją do operacji i koniecznością wystandaryzowania dotychczas niestosowanych metod. Przykładem takiego zjawiska jest nowocześnie pojmowana chirurgia endokrynologiczna. Prof. Aleksander Konturek i prof. Marcin Barczyński z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego napisali artykuł o postępach w chirurgii gruczołów dokrewnych. Gorąco zapraszam do jego przeczytania.

Złożony proces gojenia rany przewlekłej może być w obecnych czasach modyfikowany dzięki użyciu nowoczesnych opatrunków. Szczególną rolę odgrywa terapia podciśnieniowa. Tym bardziej że stosuje się ją coraz powszechniej – nie tylko w ranach powierzchownych, ale także w gojeniu przetok układu pokarmowego. W artykule „Nowoczesne opatrunki w ambulatoryjnym leczeniu ran zakażonych” prof. Maria T. Szewczyk, dr Paulina Mościcka i dr Justyna Cwajda-Białasik dokonały przeglądu opatrunków wykorzystywanych przy leczeniu ran zakażonych, zwracając również uwagę na odpowiednie leczenie miejscowe i analizę mikrobiologiczną zakażonego miejsca.

Zwiększanie się odsetka pacjentów powyżej 60 roku życia sprawia, że zwiększa się też częstość występowania chorób bardziej charakterystycznych dla dojrzałego wieku. Ze zrozumiałych względów ta prawidłowość dotyczy chorych na przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych. Artykuł na temat roli zespołu interdyscyplinarnego w zapobieganiu krytycznemu niedokrwieniu kończyn przygotowali dla Państwa dr hab. Jacek Budzyński i dr Marek Ciecierski.

Możliwość leczenia nowotworów metodami miejscowymi opiera się na założeniu braku zmian wtórnych w regionalnych węzłach chłonnych. Problem jak zwykle tkwi w szczegółach. W tym przypadku chodzi o ustalenie odpowiedniego zaawansowania nowotworu, przy którym ryzyko powstania zmian wtórnych jest na tyle małe, że można z poczuciem pełnego bezpieczeństwa zaproponować pacjentowi wycięcie miejscowe. Ustalając wąską granicę wskazań, mamy jednocześnie świadomość, że bardziej radykalne wycięcie z pewnością zapewnia wyleczenie. O tych i innych dylematach wyboru metody operacyjnej we wczesnym raku jelita grubego napisał dla Państwa dr Jacek Hermann.

Kilka dni temu spotkałem panią redaktor Magdalenę Gajdę – społecznego rzecznika praw osób chorych na otyłość. To znana w Polsce i na świecie postać zarówno wśród chorych na otyłość, jak i wśród lekarzy zajmujących się chirurgią metaboliczną. Warto jej posłuchać, aby uświadomić sobie, jak wiele mamy w tej kwestii do zrobienia w kategoriach nie tylko medycznych, ale także świadomościowych. Kwalifikacja otyłości patologicznej jest absolutnie jednoznaczna – to choroba i tylko tak może być odbierana. Prof. Wiesław Tarnowski wraz ze swoim zespołem od lat zajmuje się tymi problemami. Tym razem z dr. Pawłem Jaworskim i dr. Arturem Bindą przedstawili Państwu aktualne wskazania kwalifikujące chorych do operacji bariatrycznych.

W naszym kąciku prawnym dr Radosław Drozd zadaje przewrotne pytanie: Czy należy się przyznać do błędu medycznego? Są kraje, gdzie lekarz, który zgłasza błąd medyczny, nie może być za to ustawowo karany. A jak to wygląda w Polsce? Proszę przeczytać.

Przekazując Państwu wakacyjne wydanie „Chirurgii po Dyplomie”, życzymy udanych urlopów. Wyrażamy nadzieję, że prezentowane artykuły Państwa zainteresują i przyczynią się do uporządkowania, a czasami poszerzenia Państwa wiedzy chirurgicznej. Ciekawej lektury!