Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych dotyczy niemal co szóstej osoby powyżej 70 roku życia. Profilaktyce i wczesnemu wykrywaniu tej choroby sprzyjają interdyscyplinarne działania lekarzy różnych specjalizacji.

Wprowadzenie

Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych (LLI – lower limbs ischemia) występuje u 3-10% populacji w wieku >50 lat, a odsetek ten wzrasta do 15-20% u osób >70 roku życia.^1-3 Znaczna część pacjentów z LLI rozpoznanym na podstawie obniżenia wartości wskaźnika kostka-ramię (ABI – ankle-brachial index) ≤0,9 nie ma objawów zwężenia ani niedrożności naczyń doprowadzających krew do kończyn dolnych. Tylko 10-35% chorych z LLI prezentuje typowe chromanie przestankowe, a więc rozpierające bóle różnych poziomów kończyny dolnej pojawiające się po przejściu określonego dystansu i ustępujące po kilku minutach odpoczynku.¹ Lokalizacja wysiłkowego bólu niedokrwiennego kończyn dolnych zależy od miejsca, w którym zwężenia tętnicy są największe. Może dotyczyć pośladków i ud (15-20%) w przypadku znacznych zwężeń na poziomie aorty i tętnic biodrowych, goleni (70%) w przypadku zmian w tętnicy udowej powierzchownej lub stopy (10-15%) w przypadku zwężeń tętnic zlokalizowanych poniżej stawu kolanowego (BTK – below the knee). U 1-3% pacjentów pierwszym objawem przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych są bóle spoczynkowe kończyny i/lub jej owrzodzenie, nazywane krytycznym niedokrwieniem kończyny (CLI – critical limb ischemia). Przeważnie dotyczy to chorych z cukrzycą lub unieruchomionych z różnych powodów. Ocenia się, że zapadalność na CLI zarówno w Europie, jak i USA waha się w granicach 500-1000 nowych przypadków rocznie na 1 mln osób.⁴

U większości (70-80%) pacjentów z chromaniem przestankowym przebieg dolegliwości jest stabilny dzięki rozwojowi krążenia obocznego, metabolicznej adaptacji mięśni kończyn dolnych i zmniejszeniu zdolności poruszania się z powodu progresji chorób współistniejących (serca, układu oddechowego, układu nerwowego, narządu ruchu oraz niedokrwistości).^1,4 W ciągu 5 lat u 20% chorych wystąpi jakiś epizod sercowo-naczyniowy (zawał, udar), 10-15% z tych osób umrze (głównie z powodów sercowo-naczyniowych), a u 5-10% rozwinie się CLI,¹ przeważnie w ciągu pierwszego roku od rozpoznania LLI.⁴ Do tej pory nie udało się określić czynników predykcyjnych pozwalających wiarygodnie wyselekcjonować pacjentów, u których zachodzi ryzyko przejścia stabilnego chromania przestankowego w CLI; łatwiej było wskazać czynniki przemawiające za koniecznością wykonania amputacji u osób z CLI.^5-7