Zespół kruchości to pojęcie będące w pewien sposób kwintesencją opieki nad pacjentami w wieku podeszłym. Oznacza ono przyjęcie bardziej holistycznego podejścia zamiast diagnostyki i leczenia ukierunkowanych narządowo.

Definicja i etiopatogeneza

Zespół kruchości (frailty), nazywany też zespołem słabości lub zespołem wyczerpania rezerw, jest złożonym, wielowymiarowym stanem związanym ze zmniejszeniem fizjologicznych rezerw i obniżeniem odporności na czynniki stresowe wskutek zmniejszonej wydolności wszystkich narządów i układów oraz złożonej dysregulacji.¹ Prowadzi to do nieadekwatnej odpowiedzi organizmu na czynnik destabilizujący, ograniczonej zdolności utrzymania bądź odzyskania fizjologicznej homeostazy oraz zwiększonej podatności na wystąpienie powikłań i niekorzystnych zdarzeń. Konsekwencją tego jest zmniejszenie sprawności fizycznej i/lub umysłowej, zwiększone ryzyko upadków, hospitalizacji, powikłań pooperacyjnych, zależności od innych osób, niepełnosprawności oraz wycofania społecznego, a także zgonu (ryc. 1). W przypadku pacjentów onkologicznych z zespołem kruchości udowodniono zwiększone ryzyko powikłań związanych z samym leczeniem oraz nawrotu i progresji choroby nowotworowej.²

Rycina 1 obrazuje proces starzenia, który może przebiegać „optymalnie” (co często nazywa się potocznie „dobrym starzeniem”), a zespół kruchości może wystąpić pod sam koniec życia. Proces ten bywa jednak niekiedy zakłócony przez inne czynniki, co sprawia, że zespół kruchości pojawia się wcześniej. W przypadku osób zdrowych po zadziałaniu czynnika zewnętrznego (np. operacji, infekcji czy urazu) po pewnym czasie następuje powrót do wcześniejszego poziomu sprawności fizycznej, intelektualnej i społecznej. U osób z zespołem kruchości często dochodzi natomiast do znacznego pogorszenia sprawności, co w konsekwencji prowadzi do zależności od innych osób.^3,4

Czynnikami ryzyka zespołu kruchości są:

• zaawansowany wiek
• polifarmakoterapia
• mała sprawność fizyczna
• zaburzenia kognitywne
• niedożywienie
• ubóstwo i/lub izolacja.

Etiopatogeneza zespołu kruchości jest złożona i nie została do końca poznana. Uważa się, że rolę może odgrywać wiele mechanizmów: czynniki genetyczne, stres oksydacyjny, zaburzenie funkcji mitochondriów, przewlekłe choroby, styl życia (niedobory ż...

Częstość występowania

Częstość występowania zespołu kruchości ocenia się na kilka-kilkadziesiąt procent populacji w zależności od analizowanej grupy wiekowej (10-20% pacjentów w grupie 65-74 lata, 25-50% pacjentów w wieku ≥85 lat), regionu geograficznego (większa częst...