W cytowanych rekomendacjach położono nacisk na aktywny udział pacjenta w podejmowaniu decyzji terapeutycznych8.
Tabela 3. Kryteria kwalifikacji pacjenta z rakiem brodawkowatym niskiego ryzyka cT1aN0M0 do aktywnego nadzoru lub leczenia operacyjnego8
W tabeli 3 przedstawiono kryteria kwalifikacji do aktywnego nadzoru i leczenia operacyjnego pacjenta z rozpoznanym rakiem brodawkowatym niskiego ryzyka cT1aN0M0 (guz średnicy ≤1 cm, ograniczony do tarczycy, brak przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych i brak przerzutów odległych). W takich przypadkach niezbędne jest regularne monitorowanie pacjenta z dokładną oceną ultrasonograficzną i szczegółowym badaniem przedmiotowym.
W czerwcu 2024 roku Sekcja Standaryzacji Nadzoru po Leczeniu Onkologicznym Polskiego Towarzystwa Onkologicznego wydała zalecenia follow-up obserwacji chorych na raka tarczycy16.
Tabela 4. Klasyfikacja odpowiedzi na leczenie u chorych na zróżnicowanego raka tarczycy w zależności od wdrożonej terapii8
W kontroli po terapii u pacjentów ze zróżnicowanym rakiem tarczycy stosuje się klasyfikację odpowiedzi na leczenie zależnie od jego zakresu (tab. 4). Odpowiedź na leczenie może być określona jako: doskonała, niepełna biochemiczna, niepełna strukturalna, nieokreślona. Niezbędna jest pooperacyjna ocena zaawansowania choroby według klasyfikacji TNM8.
Monitorowanie pacjenta po leczeniu obejmuje:
- badanie przedmiotowe
- ocenę powikłań leczenia (w razie ich obecności podjęcie terapii)
- okresowe wykonywanie USG szyi z układem chłonnym
- ocenę stężenia tyreoglobuliny (Tg) i przeciwciał przeciwko tyreoglobulinie (anty-Tg), ocenę stężenia TSH
- scyntygrafię 131I
- inne badania obrazowe zależnie od wskazań medycznych (TK, MR, pozytonową tomografię emisyjną sprzężoną z badaniem tomografii komputerowej [PET/CT – positron emission tomography/computed tomography] etc.).
Chory pozostaje zgodnie z sytuacją kliniczną pod opieką ośrodka onkologicznego, endokrynologa i/lub lekarza POZ16.
Uwagi praktyczne
• Zbierz dokładny wywiad z pacjentem – rodzinne występowanie chorób tarczycy, czynniki ryzyka.
• Przypadkowe rozpoznanie zmian ogniskowych tarczycy w trakcie wykonywania diagnostyki innych chorób wymaga skierowania pacjenta na USG tarczycy.
• Na podstawie wyniku USG tarczycy powinno się ocenić zmiany ogniskowe według klasyfikacji EU-TIRADS-PL 2022, co ułatwia dalsze postępowanie.
• Aktywny nadzór w mikroraku brodawkowatym tarczycy jest dopuszczonym i bezpiecznym postępowaniem u wyselekcjonowanych pacjentów.
• Nie każda zmiana ogniskowa tarczycy wymaga biopsji.
• W razie wątpliwości skieruj chorego na konsultację w doświadczonym ośrodku.
• Zwracaj uwagę na niepokojące objawy u pacjentów, takie jak np. powiększone węzły chłonne szyi, zmiana barwy głosu, problemy z przełykaniem.
• Pacjent powinien brać czynny udział w podejmowaniu decyzji terapeutycznych.
• Uświadamianie chorych na temat doskonałego rokowania w mikroraku tarczycy pozwala na obniżenie poziomu lęku i lepszą współpracę z lekarzem.
• Bądź na bieżąco z wytycznymi postępowania w chorobach tarczycy – ze względu na szybki rozwój nauki każdy rok przynosi nowe informacje.
Podsumowanie
Zgodnie z przedstawionymi rekomendacjami istotne jest dążenie do ustalenia wskazań do możliwie mało agresywnego postępowania terapeutycznego, które pozwoli uzyskać zadowalające efekty i nie okaleczy chorego. Duże nadzieje wiązane są z diagnostyką molekularną, której szybki rozwój obserwujemy w ostatnim czasie. Szczególnie ważne jest unikanie tzw. nadmiernego leczenia (overtreatment ), które często niesie ze sobą ryzyko powikłań znacznie pogarszających jakość życia pacjenta17.
Obecnie w onkologii należy kierować się ku terapii spersonalizowanej, skrojonej indywidualnie dla każdego chorego. Ostateczna decyzja o rodzaju leczenia powinna zostać podjęta wspólnie z pacjentem, który po uzyskaniu pełnej informacji o dostępnych opcjach wyraża swoje preferencje. Różnice geograficzne, typ histologiczny, warianty genetyczne i osobnicze czynniki ryzyka wpływają na indywidualne wyniki leczenia i podejście diagnostyczno-terapeutyczne.
Rozpoznanie raka wiąże się dla chorego z ogromnym stresem. Jednak objęcie pacjenta rzetelną opieką lekarską powinno wpłynąć na jego zmniejszenie, co pozwoli na podjęcie optymalnych decyzji terapeutycznych. W związku z rosnącą liczbą rozpoznawanych mikroraków tarczycy konieczne jest zwiększenie świadomości populacyjnej dotyczącej przebiegu tego schorzenia, które w znakomitej większości przypadków jest łagodne. W czasach szerokiego dostępu do internetu każdy pacjent może zasięgnąć informacji medycznych na własną rękę, jednak najważniejszym źródłem wiedzy dla osoby z rozpoznanym nowotworem powinien być jego lekarz prowadzący.