Przełyk Barretta jest jedną z postaci choroby refluksowej przełyku. Obecnie jest określany jako zmiana przedrakowa związana ze zwiększonym ryzykiem rozwoju gruczolakoraka przełyku i wpustu, często opisywanego jako rak złącza żołądkowo-przełykowego.

Wprowadzenie

W ostatnich dekadach pomimo zmniejszającej się liczby zachorowań na raka żołądka odnotowujemy wzrost zachorowań na gruczolakoraka nadwpustowej części przełyku i raka wpustu, określanych niekiedy wspólną nazwą raka złącza żołądkowo-przełykowego (GEJ – gastro-esophageal junction). Uważa się, że za zwiększoną liczbę zachorowań i śmiertelności odpowiada długotrwała i na ogół źle leczona choroba refluksowa przełyku (GERD – gastroesophageal reflux disease), podczas której dochodzi do zastępowania prawidłowego nabłonka wielowarstwowego płaskiego przez nabłonek gruczołowy z wyspecjalizowaną metaplazją jelitową. Przełyk, w którym powstaje tego typu zmiana, nosi nazwę przełyku Barretta, a występująca w nim dysplazja prowadzi do rozwoju gruczolakoraka. W niniejszej pracy przedstawiono mechanizmy powstawania tej groźnej choroby, a także nowoczesne metody diagnostyczne i terapeutyczne z wykorzystaniem endoskopii.

Epidemiologia, patofizjologia i patologia

Przełyk Barretta jest jedną z postaci choroby refluksowej przełyku. Obecnie jest określany jako zmiana przedrakowa związana ze zwiększonym ryzykiem rozwoju gruczolakoraka przełyku i wpustu, często opisywanego jako rak złącza żołądkowo-przełykowego. Przełyk Barretta występuje u 2-3% dorosłych, głównie mężczyzn rasy białej w krajach Europy Zachodniej i Ameryki Północnej.¹ Najczęściej jest rozpoznawany u chorych w wieku około 55 lat. Spośród czynników ryzyka wymienia się otyłość oraz palenie papierosów. W badaniach BEACON stwierdzono, że ryzyko powstania przełyku Barretta było 1,7 razy większe u osób palących papierosy niż u niepalących.²

Uważa się, że przełyk Barretta powstaje w wyniku metaplazji typu jelitowego, podczas której dojrzałe komórki nabłonka przełyku są zastępowane przez tzw. wyspecjalizowaną metaplazję jelitową z komórkami kubkowymi. Do tego procesu ma prowadzić długotrwała i źle leczona choroba refluksowa, dlatego wprowadzono pojęcie zmiany typu EMDAS (esophagitis-metaplasia-dysplasia-adenocarcinoma sequence). Według niektórych doniesień długotrwałe i ciężkie objawy refluksowe są związane ze zwiększonym ryzykiem powstania gruczolakoraka przełyku.³

U większości chorych uszkodzenie błony śluzowej przełyku przez refluks żołądkowo-przełykowy prowadzi do procesów naprawy poprzez regenerację nabłonka wielowarstwowego płaskiego. U pewnej grupy pacjentów z niewyjaśnionych przyczyn nabłonek wielowar...