Obecnie poszukuje się technik, którymi można usunąć lub naprawić chory narząd metodą minimalnie inwazyjną. Oprócz laparoskopii, która stopniowo staje się już nieco przestarzałym standardem, przyszłość mają operacje z asystą robota, z zastosowaniem pojedynczego portu, przez naturalne otwory ciała oraz procedury z użyciem lasera.

Wprowadzenie

Urologia od samego początku, gdy wyodrębniła się z chirurgii i ginekologii, kojarzy się z technikami minimalnie inwazyjnymi stosowanymi zarówno w diagnostyce, jak i terapii. Za początek urologii przyjmuje się pierwsze wziernikowanie pęcherza (cystoskopia) wykonane w 1877 r. przez Maksymiliana Nitzego, ginekologa, na zwłokach. Dwa lata później, 9 marca 1879 r., Nitze wykonał pierwszą cystoskopię u pacjenta.^1,2

Kolejnym krokiem milowym było wprowadzenie przez Maksymiliana Sterna w 1926 r. i Josepha McCarthy’ego w 1931 r. resektoskopów do operacji przezcewkowych, które po ulepszeniu, jako elektroresektor (Stern-McCarthy resectoscope), pozwalają wykonywać minimalnie inwazyjne operacje wewnątrzpęcherzowe.³

Rewolucję w leczeniu kamicy moczowej przyniosły lata 1976-1980, gdy w Europie wprowadzono do praktyki klinicznej najpierw instrumentaria do przezskórnego usuwania kamieni nerkowych (PCNL – percutaneous nephrolithotomy), a następnie do endoskopowego usuwania kamieni z moczowodu (URSL – ureterorenoscopic lithotripsy) oraz kruszenia kamieni w nerce i moczowodzie falą generowaną poza ustrojem pacjenta (ESWL – extracorporeal shock-wave lithotrypsy).^4-6

Po około 20 latach unowocześniania technik małoinwazyjnych oraz wypierania operacji otwartych przez laparoskopię, a tej z kolei przez operacje z asystą robota (robot-assisted), nadszedł czas na dalszą minimalizację dostępu w technikach chirurgicznych.

Tak więc w ostatnim dziesięcioleciu obserwujemy mozolny, ale stały rozwój operacji przez niewielkie nacięcia, tzw. operacji przez dziurkę od klucza (key-hole surgery), czyli z dostępu przez pojedynczy port. Zainteresowanie nowym kierunkiem skutkowało opracowaniem licznych różniących się od siebie zestawów pojedynczych trokarów, co powodowało pojawianie się coraz to nowych nazw dla portów i powiązanych z nimi technik. W literaturze kolejno prezentowano i nazywano różne odmiany zestawów jednoportowych, a wraz z nimi rosła liczba używanych akronimów, np. LESS, SILS, OPUS, E-NOTES, SIL, SLaPP, SLiPP, U-NOTES, SPA i wiele innych. Aby uporządkować ten nazewniczy zamęt, w 2008 r. w Cleveland konsorcjum chirurgów LESSCAR (Laparo-Endoscopic Single Site-Surgery Consortium for Assessment and Research) przyjęło następujące uzgodnienie – procedury wykorzystujące pojedynczy port jako dostęp operacyjny będą określane terminem LESS (laparo-endoscopic single-site surgery), a techniki wykorzystujące naturalny otwór ciała jako dostęp operacyjny będą nazywane NOTES (natural orifice translumenal endoscopic surgery).⁷