Pojedyncze prace dokumentują efektywność osocza bogatopłytkowego (PRP – platelet rich plasma) w leczeniu łysienia androgenowego. In vitro PRP indukuje proliferację komórek brodawki mieszka i zapobiega indukcji apoptozy przez wzrost Akt i ekspresji Bcl-2. Ma wpływ na komórki nabłonka i różnicowanie komórek pnia w mieszku włosowym poprzez regulację β-kateniny. Zwiększona ekspresja czynnika wzrostu fibroblastów 7 (FGF-7) determinuje wydłużenie anagenu29. PRP stymuluje proliferację komórek wyniosłości i uwalnianie Ki-67. Ma działanie przeciwzapalne poprzez supresję cytokin zapalnych29. Wśród działań niepożądanych raportowano ból, obrzęk, łysienie telogenowe i bliznowaciejące oraz trichodynię.

Lasery niskoenergetyczne

FDA zarejestrowała leczenie laserami niskoenergetycznymi (LLLT – low level laser therapy) w leczeniu AGA/FAGA. Skuteczność tej terapii opiera się na mechanizmie tzw. paradoksalnej hipertrychozy wywołanej poprzez stymulację produkcji trifosforanu adenozyny i wpływ na mitochondrialny łańcuch oddechowy29. LLLT powoduje odrost włosów i zwiększa grubość łodyg. Do działań niepożądanych należą suchość owłosionej skóry głowy, świąd, zaburzenia czucia.

Inne metody

Postuluje się także możliwość wykorzystania mikronakłuwania w terapii łysienia androgenowego. Technika polega na tworzeniu mikroperforacji na skórze głowy w celu uzyskania kontrolowanego uszkodzenia i uwalniania endogennych czynników wzrostu, które stymulują wzrost włosów.

Satysfakcjonującym dla pacjentów zabiegiem jest przeszczepienie włosów. Obecnie podstawową techniką jest przeszczep pojedynczej jednostki włosowo-łojowej pobieranej z okolicy donorowej (potylica) w okolice z wyraźnym przerzedzeniem włosów. Czasami w celu uzyskania optymalnych wyników wymagane jest kilka zabiegów. Po przeszczepieniu włosów pacjenci powinni kontynuować leczenie farmakologiczne.

Podsumowanie

Łysienie androgenowe jest częstą niebliznowaciejącą przyczyną wypadania włosów. Dla wielu pacjentów choroba stanowi duże obciążenie i znacząco obniża ich jakość życia. Istotne jest wczesne rozpoznawanie łysienia androgenowego oraz wdrażanie optymalnego leczenia, aby zahamować nieodwracalną miniaturyzację mieszków włosowych będącą kluczowym zjawiskiem patogenetycznym w rozwoju choroby.

ABSTRACT

Androgenic alopecia: etiopathogenesis, diagnostic methods and current therapies

Androgenic alopecia (AGA) is a chronic disease of hair follicles in the fronto-parietal region that causes their progressive miniaturization as well as a gradual loss of the ability to produce hair shafts. It is the most frequently diagnosed type of alopecia in both sexes. AGA is a progressive condition with a different clinical presentation in men and women. The etiology of AGA is multifactorial: in genetically predisposed individuals, there is an excessive response of receptors on the hair follicles to androgens, which leads to perifollicular microinflammation. Of key importance is an early diagnosis and prompt initiation of treatment because AGA is associated, especially in women, with a marked reduction in the quality of life or even depression. The goal of the currently used therapies is to stop the progression of the disease and to achieve an acceptable esthetic effect.

KEYWORDS: androgenic alopecia, trichoscopy, therapy.

Piśmiennictwo

1. Katzer T, Leite Junior A, Beck R, da Silva C. Physiopathology and current treatments of androgenetic alopecia: Going beyond androgens and anti-androgens. Dermatol Ther 2019;32(5):e13059

2. Kanti V, Messenger A, Dobos G et al. Evidence-based (S3) guideline for the treatment of androgenetic alopecia in women and in men – short version. J Eur Acad Dermatol Venereol 2018;32(1):11-22

3. Trüeb RM. The impact of oxidative stress on hair. Int J Cos Sci 2015;37(2 suppl):25-30

4. Su LH, Chen LS, Chen HH. Factors associated with female pattern hair loss and its prevalence in Taiwanese women: A community-based survey. J Am Acad Dermatol 2013;69(2):69-77

5. Cranwell W, Sinclair R. Male Androgenetic Alopecia. In: Feingold KR, Anawalt B, Boyce A et al., eds. Endotext. South Dartmouth (MA): MDText.com, Inc.; February 29, 2016

6. Siah TW, Muir-Green L, Shapiro J. Female pattern hair loss: A retrospective study in a tertiary referral center. Int J Trichol 2016;8(2):57-61

7. Ramos PM, Brianezi G, Martins AC et al. Apoptosis in follicles of individuals with female pattern hair loss is associated with perifollicular microinflammation. Int J Cosmet Sci 2016;38:651-4

8. Garza LA, Liu Y, Yang Z et al. Prostaglandin D2 inhibits hair growth and is elevated in bald scalp of men with androgenetic alopecia. Sci Transl Med 2012;4:126ra134

9. Norwood OT. Male pattern baldness: classification and incidence. South Med J 1975;68:1359-65

10. Ludwig E. Classification of the types of androgenetic alopecia (common baldness) occurring in the female sex. Br J Dermatol 1977;97:247-54

11. Olsen EA. The midline part: an important physical clue to the clinical diagnosis of androgenetic alopecia in women. J Am Acad Dermatol 1999;40:106-9

12. Rakowska A, Slowinska M, Kowalska-Oledzka E et al. Trichoscopy criteria for diagnosing female androgenic alopecia. Nat Prec 2008. https://doi.org/10.1038/npre.2008.1913.1

13. Lee MS, Kossard S, Wilkinson B et al. Quantification of hair follicle parameters using computer image analysis: a comparison of androgenetic alopecia with normalscalp biopsies. Australas J Dermatol 1995;36:143-7

14. Shin HS, Won CH, Lee SH et al. Efficacy of 5% minoxidil versus combined 5% minoxidil and 0.01% tretinoin for male pattern hair loss: a randomized, double-blind, comparative clinical trial. Am J Clin Dermatol 2007;8:285-90

15. Messenger AG, Rundegren J. Minoxidil: mechanisms of action on hair growth. Br J Dermatol 2004;150:186-94

16. Lucky AW, Picquadio DJ, Dirte CM et al. A randomized, placebo controlled trial of 5% and 2% topical minoxidil solutions in the treatment of female pattern hair loss. J Am Acad Dermatol 2004;50:541-53

17. Brzezińska-Wcisło L, Rakowska A, Rudnicka L et al. Androgenic alopecia. Diagnostic and therapeutic recommendations of the Polish Dermatological Society. Dermatol Rev 2018;1:1-18

18. Shapiro J, Kaufman K. Use of finasteride in the treatment of men with androgenetic alopecia (Male Pattern Hair Loss). J Investig Dermatol Symp Proc 2003 Jun;8(1):20-3

19. Hirshburg JM, Kelsey PA, Therrien CA et al. Adverse effects and safety of 5-alpha reductase inhibitors (finasteride, dutasteride): a systematic review. J Clin Aesthet Dermatol 2016;9:56-62

20. Sinclair R. Female Pattern Hair Loss: A pilot study investigating combination therapy with low – dose oral minoxidil and spironoloactone. Int J Dermatol 2018;57:104-9

21. Price VH, Roberts JL, Hordinsky M et al. Lack of efficacy of finasteride in post-menopausal women with androgenetic alopecia. J Am Acad Dermatol 2000;43(5 Pt 1):768-76

22. Trueb R. Finasteride treatment of patterned hair loss in normoandrogenic postmenopausal women. Dermatology 2004;209(3):202-7

23. Caserini M, Radicioni M, Leuratti Ch et al. Effects of a novel finasteride 0,25% topical solution on scalp and serum dihydrotestosterone in healthy men with androgenic alopecia. Int J Clin Pharmacol Ther 2016 Jan;54(1):19-27

24. Rossi A, Anzalone A, Fortuna MC et al. Multi-therapies in androgenetic alopecia: Review and clinical experiences. Dermatologic Therapy 2016;29(6):424-32

25. Shanshanwal JS, Dhurat RS. Superiority of dutasteride over finasteride in hair regrowth and reversal of miniaturization in men with androgenetic alopecia. A randomized, controlled open-label, evaluator-blinded study. IJDVL 2017;83(1):47-54

26. Boersma IH, Oranje AP, Grimalt R et al. The effectiveness of finasteride and dutasteride used for 3 years in women with androgenetic alopecia. Indian J Dermatol Venereol Leprol 2014;80(6):521-5

27. Sinclair R, Wewerinke M, Jolley D. Treatment of female pattern hair loss with oral antiandrogens. Br J Dermatol 2005 Mar;152(3):466-73

28. Blume-Peytavi U, Lönnfors S, Hillmann K et al. A randomized double-blind placebo-controlled pilot study to assess the efficacy of a 24-week topical treatment by latanoprost 0.1% on hair growth and pigmentation in healthy volunteers with androgenetic alopecia. J Am Acad Dermatol 2012;66:794-800

29. Starace M, Orlando G, Alessandrini A et al. Female androgenetic alopecia: an update on diagnosis and management. Am J Clin Dermatol 2020;21:69-84

Do góry