Prewencja

Tabela 5. Zapobieganie cukrzycy typu 2

Kiedy wykonuje się badania przesiewowe w kierunku cukrzycy typu 2, u niektórych pacjentów mogą zostać wykryte wczesne przejawy choroby, ale nie spełniają oni kryteriów rozpoznania cukrzycy. W tym stadium można uznać, że występuje u nich stan przedcukrzycowy. Często stwierdza się upośledzoną tolerancję glukozy (glikemia po 2-godzinnym OGTT w przedziale od 140 do 199 mg/dl), nieprawidłową glikemię na czczo (stężenie glukozy w osoczu na czczo od 100 do 126 mg/dl) lub stężenie HbA_1C w przedziale 5,7-6,4%.¹

W celu zapobiegania progresji stanu przedcukrzycowego do cukrzycy typu 2 w wytycznych ADA, WHO, AACE i IHS zaproponowano interwencje dotyczące stylu życia, takie jak aktywność fizyczna przez co najmniej 150 minut tygodniowo oraz zaprzestanie palenia tytoniu.^1-4 W trzech z tych czterech wytycznych (wszystkich z wyjątkiem wytycznych IHS) zalecono zmniejszenie masy ciała co najmniej o 5-10% (tab. 5). W wytycznych CMS nie przedstawiono szczegółowych zaleceń dotyczących zapobiegania cukrzycy typu 2. W badaniu Diabetes Prevention Program (DPP) interwencja dotycząca stylu życia, której celami były zmniejszenie masy ciała co najmniej o 7% oraz aktywność fizyczna przez co najmniej 150 minut tygodniowo, spowodowała zmniejszenie ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2.⁹ Wśród uczestników w grupie interwencji dotyczącej stylu życia ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 zmniejszyło się o 58% w porównaniu z 31% w grupie metforminy. W trakcie 10-letniej obserwacji w badaniu DPP ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 wśród uczestników w grupie interwencji dotyczącej stylu życia było wciąż zmniejszone o 34% w porównaniu z 18% w grupie metforminy.¹⁰ Dane uzyskane w tym badaniu wskazują, że redukcja masy ciała odgrywa istotną rolę w zmniejszeniu ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2.

W wytycznych ADA¹ i AACE³ zalecono rozpoczęcie podawania metforminy, kiedy wykryty zostanie stan przedcukrzycowy, ale kryteria rozpoczynania tego leczenia różnią się między tymi dwoma wytycznymi. Szczegółowe informacje na temat tych kryteriów zamieszczono w tabeli 5.

W zakresie kompletności danych w wytycznych ADA zaproponowano więcej działań, które personel medyczny może proponować pacjentom, w tym ograniczenie spożycia napojów słodzonych cukrem, zmniejszenie łącznej wartości energetycznej pożywienia i spożycia tłuszczów, a także zwiększenie spożycia błonnika w postaci owoców i produktów pełnoziarnistych.¹

Podsumowanie

W przypadku dobrze zbadanych stanów chorobowych często dostępnych jest kilka zestawów zaleceń, które mogą być źródłem wskazówek dla personelu medycznego. Stale publikowane są nowe badania, co prowadzi do okresowego rewidowania lub uaktualniania takich wytycznych. Między różnymi zestawami zaleceń zawsze jednak będą występować zarówno pewne podobieństwa, jak i różnice. Personel medyczny musi odnotowywać te podobieństwa i różnice, a następnie polegać na własnej ocenie klinicznej w celu zapewnienia pacjentom najlepszego możliwego leczenia. Dokonując wyborów między różnymi wytycznymi dotyczącymi leczenia cukrzycy, personel medyczny powinien uwzględniać indywidualne potrzeby pacjentów w zależności od ich wywiadów chorobowych, chorób współistniejących, wieku oraz innych czynników. Przede wszystkim zaś w celu zwiększenia szansy powodzenia tych działań w centrum procesu decyzyjnego musi znajdować się sam pacjent.

Copyright 2014 American Diabetes Association. From Clinical Diabetes, Vol. 32, No. 3, 2014, p. 133. An evaluation of the current type 2 diabetes guidelines: where they converge and diverge. Reprinted with permission from The American Diabetes Association.