O ile niepożądany wpływ statyn na glikemię u osób bez cukrzycy nie jest już przedmiotem kontrowersji, o tyle dotyczą one wpływu tych leków na stężenie glukozy i wynikających z tego konsekwencji u chorych na cukrzycę.^2,3 Z jednej strony obserwowano bowiem reakcję neutralną lub poprawę kontroli glikemii, natomiast z drugiej notowano zwiększenie FPG i odsetka HbA_1C. Zwracano jednak uwagę, że zwiększenie wartości HbA_1C było minimalne, mieszczące się zazwyczaj w ułamku procenta. Tak więc ryzyko negatywnego wpływu statyn na glikemię wydaje się mniejsze niż innych leków, w tym między innymi β-adrenolityków, diuretyków tiazydowych, niacyny i glikokortykosteroidów. Warto jednak podkreślić, że nie przeprowadzono dotychczas wystarczająco długiego badania ze statynami, którego głównym punktem końcowym byłoby wystąpienie świeżej cukrzycy. Koncentrowały się one przede wszystkim na ryzyku wystąpienia incydentów naczyniowych, a wpływ na parametry kontroli glikemii był co najwyżej punktem drugorzędowym.⁴

Według obowiązujących zaleceń terapeutycznych zdecydowana większość chorych na cukrzycę, zwłaszcza T2DM, powinna otrzymywać statynę. Choroba ta jest bowiem uznawana za równoważnik choroby niedokrwiennej serca, a zła kontrola glikemii przyspiesza rozwój i progresję miażdżycy oraz jej sercowo-naczyniowych konsekwencji.

Wyniki omawianej metaanalizy, wskazujące na umiarkowane zwiększenie wartości tego parametru kontroli glikemii (o 0,12%) u chorych na cukrzycę w przebiegu leczenia statynami, mają istotne znaczenie kliniczne. Potwierdzają one bowiem powszechne, przynajmniej dotychczas, stanowisko, że stosowanie tych leków przynosi niewspółmiernie więcej korzyści niż powoduje działań niepożądanych. Analizując wyniki prób klinicznych oceniających skutki leczenia statynami prowadzonego u chorych na cukrzycę, można zauważyć, że zmniejszenie stężenia cholesterolu LDL o 1 mmol/l redukuje ryzyko wystąpienia dużych incydentów naczyniowych o co najmniej 20%. Nie można natomiast stwierdzić, aby minimalne zmiany odsetka HbA_1C (0,12-0,30%) znosiły pożądane następstwa statynoterapii. Wnioskowanie to wypływa między innymi z badań Preissa i wsp. wskazujących, że statyny zmniejszają istotnie częstość powikłań makronaczyniowych, zwiększając równocześnie nieistotnie ryzyko rozwoju cukrzycy.¹² Z kolei Sattar i wsp. wyliczają, że terapia tymi lekami może zapobiec 9 przypadkom zawału serca i zgonów sercowych przy możliwości wystąpienia tylko jednego świeżego przypadku cukrzycy – stosunek korzyści:ryzyko = 9:1.¹

Zakładając z dużym prawdopodobieństwem, że niewielkie zwiększenie HbA_1C nie powinno mieć wpływu na częstość występowania groźnych powikłań makroangiopatycznych u chorych na cukrzycę, nie ma podstaw do zmiany obowiązującej obecnie strategii stosowania statyn w tej grupie chorych. Zwrócić jednak należy uwagę, że w niektórych badaniach zwiększenie ryzyka rozwoju świeżej cukrzycy u osób bez cukrzycy leczonych statynami wynosiło średnio 9-12%, osiągając maksymalnie wartość 28%.^2,11 Obserwacje te skłoniły niektóre organizacje (np. National Institute for Health and Care Excellence, NICE) do zalecenia lekarzom, aby przed podjęciem decyzji o włączeniu tych leków w ramach profilaktyki pierwotnej u osób bez cukrzycy obliczyli 10-letni wskaźnik ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Decyzję o włączeniu statyn można uznać za uzasadnioną, jeżeli wartość tego wskaźnika wynosi ≥10. Obecny stan wiedzy o niepożądanych działaniach statyn zobowiązuje lekarza do poinformowania pacjenta o możliwości niewielkiego wzrostu glikemii oraz o tym, że można go uniknąć po wprowadzeniu niewielkich zmian stylu życia.⁷

Podsumowując, metaanaliza międzynarodowej grupy badaczy wypełnia w istotnym stopniu lukę w aktualnej wiedzy o relacji między statynami a cukrzycą. Przedstawione w niej informacje upewniają, że statyny są lekami o stosunkowo słabym potencjale diabetogennym. Korzyści wynikające z ich stosowania u chorych na cukrzycę są zdecydowanie większe niż ich niewielki niepożądany wpływ na metabolizm glukozy. Dla pełnego potwierdzenia tej opinii konieczne są jednak dalsze długoterminowe RCT przeprowadzone w tej grupie chorych. Rozstrzygnięcia wymaga zagadnienie zależności między określonymi statynami a profilem glikemii u chorych na różne typy cukrzycy oraz różnymi czynnikami ryzyka rozwoju tej choroby. Niewielka liczba spośród przeprowadzonych dotychczas badań dotyczących wpływu statyn na kontrolę glikemii u chorych na cukrzycę nie pozwala na sformułowanie jednoznacznego wniosku.